АКАДЕМИЯЛЫҚ САЯСАТ
Академиялық адалдық кодексі
1. «Қарағанды медицина университеті» коммерциялық емес акционерлік қоғамының (бұдан әрі «ҚМУ» КеАҚ) Академиялық адалдық кодексі (бұдан әрі - Кодекс) келесі нормативтік құжаттарға сәйкес әзірленіп және құрастырылған:
1) Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі № 193-VI «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодексі;
2) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңы № 319-III «Білім туралы» (2019 жылғы 19 сәуірдегі өзгертілген және толықтырылған);
3) Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы №407-IV «Ғылым туралы» Заңы (10.04.2019ж., өзгертілген және толықтырылған);
3. Осы кодекстің мақсаты академиялық тұтастықты қамтамасыз ету, адалдық, этикалық бұзушылықтардың кез-келген көріністерін болдырмайтын, тұрақты моральдық ұстанымды қалыптастыру мақсатында білім беру процесіне қатысушылардың мінез-құлқын реттейтін ережелерді құру болып табылады.
4. Академиялық адалдық саясатын іске асырудың міндеттері мамандарды, ғылыми және педагогикалық кадрларды даярлау сапасын жақсартуға көмектесу, студенттердің оқытушылар мен қызметкерлердің академиялық тұтастығын қамтамасыз ету үшін жағдай жасау, проблемалық мәселелермен жағдайларды шешу арқылы академиялық адалдықты бұзу жағдайларының алдын алу болып табылады.
5. «ҚМУ» КеАҚ академиялық адалдық лигасының мүшесі бола отырып, өз міндеттерін адал орындауға кепілдік береді және академиялық адалдықты алға жылжыту және қорғау білім беру процесіне қатысушылардың өзара күш-жігерінің нәтижесі екенін мойындайды.
1) Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі № 193-VI «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодексі;
2) Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңы № 319-III «Білім туралы» (2019 жылғы 19 сәуірдегі өзгертілген және толықтырылған);
3) Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы №407-IV «Ғылым туралы» Заңы (10.04.2019ж., өзгертілген және толықтырылған);
- Академиялық адалдық лигасының Жарғысы;
- «ҚМУ» КеАҚ-ның Жарғысы;
- «ҚМУ» КеАҚ-ның Еңбек (ішкі) тәртібінің ережелері;
- Білім беру саласындағы құқықтық-нормативті актілер;
3. Осы кодекстің мақсаты академиялық тұтастықты қамтамасыз ету, адалдық, этикалық бұзушылықтардың кез-келген көріністерін болдырмайтын, тұрақты моральдық ұстанымды қалыптастыру мақсатында білім беру процесіне қатысушылардың мінез-құлқын реттейтін ережелерді құру болып табылады.
4. Академиялық адалдық саясатын іске асырудың міндеттері мамандарды, ғылыми және педагогикалық кадрларды даярлау сапасын жақсартуға көмектесу, студенттердің оқытушылар мен қызметкерлердің академиялық тұтастығын қамтамасыз ету үшін жағдай жасау, проблемалық мәселелермен жағдайларды шешу арқылы академиялық адалдықты бұзу жағдайларының алдын алу болып табылады.
5. «ҚМУ» КеАҚ академиялық адалдық лигасының мүшесі бола отырып, өз міндеттерін адал орындауға кепілдік береді және академиялық адалдықты алға жылжыту және қорғау білім беру процесіне қатысушылардың өзара күш-жігерінің нәтижесі екенін мойындайды.
6. Осы Кодексте пайдаланылатын анықтамалар:
- Академиялық адалдық – білім беру бағдарламаларын игеру және оқу іс-әрекетін жасаудағы, оның ішінде жазбаша жұмыстарды орындау кезінде (бақылау, курстық жұмыстар, эссе, диплом, диссертация) мінез-құлық стандарттарын, сонымен қатар алдаудың кез келген түрімен оқу нәтижелерін, педагогикалық және/немесе зерттеу жұмыстарының нәтижелерін алуды болдырмайтын, білім алушы мен оқытушының мінез-құлқының стилі мен мазмұнын белгілейтін құндылықтар мен принциптердің жиынтығы.
- Оқу процесіне қатысушы – университет студенттері, профессорлық- оқытушылық құрамы және қызметкерлері.
- Білім алушы – «ҚМУ» КеАҚ-ның әр деңгейінде білім алатын тұлға.
- Профессорлық-оқытушылық құрам – университеттің педагогикалық штаты, оның ішінде оқытушылар (қараңыз-оқытушы), кафедра меңгерушілері, департамент, бөлім басшылары, профессорлар, қауымдастырылған профессорлар (доценттер), аға оқытушылар, ғылыми қызметкерлер, клиникалық тәлімгерлер, жаттықтырушылар.
- Оқытушы – өзінің мамандығына және ғылыми біліктілікке және еңбек шартының талаптарына сәйкес жоғары оқу орнына дейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша білім алушыларды дайындайтын жоғары оқу орнының ғылыми-педагогикалық қызметкері.
- Қызметкер – университеттің әкімшілік-басқарушылық қызметі немесе оқыту-көмекші персоналы.
- Жалпы бақылау – ағымдық, аралық, қорытынды бақылау және мемлекеттік қорытынды аттестаттауды жүргізу кезінде университетте білім беру процесінде қолданылатын мониторинг процдуралары.
- Құжаттамалық бақылау – жалғандық пен плагиаттың алдын-алу мақсатында құжаттардың шынайылығын, нақтылығы және түпнұсқалығын анықтау мен талдау негізінде жүзеге асырылатын бақылау түрі.
- Бағаланған жұмыс – белгілі бір оқу кезеңінде академиялық жетістіктерін (жазбаша жұмысы, бақылау жұмысы, зертханалық жұмысы, практикалық жұмысы, өзіндік жұмысы, зерттеу жұмысы, тесттер, курстық жұмысы, диссертация, жобалар және т.б.) анықтау үшін ағымдағы, рубеждік және қорытынды бақылау аясында орындайтын жұмысы немесе тапсырмасы.
- Дәйексөз (сілтеме, citation) – дереккөзге сілтеме, пайдаланылған материал білм алушының материалы емес екендігі туралы нұсқау. Дәйексөз жолдары: төл сөз, жанама сөз.
- Реферат жасау: егер мәтіндегі мәлімдеме көрсетілмесе, онда автор басқа адамдардың идеяларына немесе ақпараттарына сілтеме жасайды.
- Анықтама/сілтеме (reference) – жұмыста пайдаланылған дереккөз туралы толық мәліметтер. Егер шығармада дереккөз айтылмаса немесе келтірілмесе, сілтеме жасалмауы керек.
- Бітіру жұмысы – дипломдық жұмыс (жоба), магистрлік диссертация (жоба).
Білім беру процесіне қатысушылардың Академиялық адалдық принциптері:
1). Академиялық адалдық. Академиялық адалдық университеттің академиялық және ғылыми процесінің негізі болып табылады.
2). Білім сапасы. Университет тек ең жақсы студенттерге оқуын аяқтауға мүмкіндік береді және оқыту сапасына толық жауап береді, ол «ҚМУ» КеАҚ-ның дипломымен расталады.
3). Стандарттардың сақталуы, автордың және оның мұрагерлерінің құқықтары. Академиялық адалдықтың айқын, әділ және объективті стандарттарын сақтау және бағаланатын және/немесе көпшілік назарына ұсынылған туындыларда біреудің сөзі, ойлары мен ақпарат көздерін дұрыс беру арқылы авторлық құқық объектісі болып табылатын шығармалардың авторлығын тану.
4). Жауапкершілік. Білім беру процесіне әрбір қатысушы өз міндеттерін адал орындауға кепілдік береді және академиялық және/немесе ғылыми-зерттеу мақсаттары үшін берілген барлық жазба жұмыстарына (сипатына, мазмұны мен көлеміне қарамастан) плагиатқа тексерілгеніне кепілдік береді.
5). Тәуелсіздік. Оқу материалын игеру үшін білім алушы алған және оқу жетістігі ретінде бағаланатын тапсырмалар бойынша жұмыста: студент жеке тапсырманы дербес орындайды немесе жоба бойынша топтық жұмысқа өз үлесін қосады, оның дәрежесі де бағаланады.
6). Менторлық/тәлімгерлік. Университет оқытушылары академиялық адалдық қағидалары мен стандарттарына жауапкершілікпен қарауға, олардың бұзылуына шыдамауға, өзара құрмет пен әділеттілік сезімдерін тәрбиелей отырып, ментор (тәлімгер) рөлін атқарады.
7). Ашықтық. Білім беру процесінің барлық қатысушылары арасында ақпараттар мен идеялармен еркін алмасу және шынайылық.
8). Теңдік. Білім беру процесінің барлық қатысушыларының құқықтары мен еркіндіктерін өзара құрметтеу, олардың осы Кодекске сәйкестігі және бұзушылықтар үшін бірдей жауапкершілік артуы.
9). Талап. Білім беру процесінің әрбір қатысушысы өзіне және өз білім алушыларына оқу нәтижелерін әділ және объективті бағалау жүйесі аясында қатаң талаптар қояды.
1). Академиялық адалдық. Академиялық адалдық университеттің академиялық және ғылыми процесінің негізі болып табылады.
2). Білім сапасы. Университет тек ең жақсы студенттерге оқуын аяқтауға мүмкіндік береді және оқыту сапасына толық жауап береді, ол «ҚМУ» КеАҚ-ның дипломымен расталады.
3). Стандарттардың сақталуы, автордың және оның мұрагерлерінің құқықтары. Академиялық адалдықтың айқын, әділ және объективті стандарттарын сақтау және бағаланатын және/немесе көпшілік назарына ұсынылған туындыларда біреудің сөзі, ойлары мен ақпарат көздерін дұрыс беру арқылы авторлық құқық объектісі болып табылатын шығармалардың авторлығын тану.
4). Жауапкершілік. Білім беру процесіне әрбір қатысушы өз міндеттерін адал орындауға кепілдік береді және академиялық және/немесе ғылыми-зерттеу мақсаттары үшін берілген барлық жазба жұмыстарына (сипатына, мазмұны мен көлеміне қарамастан) плагиатқа тексерілгеніне кепілдік береді.
5). Тәуелсіздік. Оқу материалын игеру үшін білім алушы алған және оқу жетістігі ретінде бағаланатын тапсырмалар бойынша жұмыста: студент жеке тапсырманы дербес орындайды немесе жоба бойынша топтық жұмысқа өз үлесін қосады, оның дәрежесі де бағаланады.
6). Менторлық/тәлімгерлік. Университет оқытушылары академиялық адалдық қағидалары мен стандарттарына жауапкершілікпен қарауға, олардың бұзылуына шыдамауға, өзара құрмет пен әділеттілік сезімдерін тәрбиелей отырып, ментор (тәлімгер) рөлін атқарады.
7). Ашықтық. Білім беру процесінің барлық қатысушылары арасында ақпараттар мен идеялармен еркін алмасу және шынайылық.
8). Теңдік. Білім беру процесінің барлық қатысушыларының құқықтары мен еркіндіктерін өзара құрметтеу, олардың осы Кодекске сәйкестігі және бұзушылықтар үшін бірдей жауапкершілік артуы.
9). Талап. Білім беру процесінің әрбір қатысушысы өзіне және өз білім алушыларына оқу нәтижелерін әділ және объективті бағалау жүйесі аясында қатаң талаптар қояды.
8. Білім беру процесінің барлық қатысушылары құқылы:
11. Университеттің оқу - көмекші персоналы құқылы:
- Осы Кодекспен танысуға;
- білім беру процесіне қатысушыларынан академиялық адалдықтың негізгі қағидаларын сақтауды талап етуге;
- білім беру процесінде өз пікірін еркін білдіру, ұлттық қауіпсіздік, қоғамдық тәртіп, бедел мен басқа адамдардың құқықтарын қорғау мүдделерінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген этикалық нормалар мен шектеулерді сақтау шартымен ғылыми, білім беру ақпараттары мен идеяларын кедергісіз қабылдауға, алуға және таратуға;
- академиялық адалдық саласындағы қатынастарды реттейтін құжаттардағы кез келген өзгерістер және/немесе жаңалықтар туралы ақпарат алуға;
- академиялық адалдыққа қатысты істерді қарауды бастағанда немесе аяқталғанда құпиялылыққа кепілдік беруге;
- лицензиялық ақпараттық бағдарламаларды пайдалана отырып, дәйексөздерді, өзіндік бақылауды және өз жұмыстарын тексеруге көмек алуға;
- академиялық адалдық қағидаларына сәйкестігіне білім алушылардың оқу және ғылыми-зерттеу жұмыстарына (рефераттар, курстық жұмыстар, эсселер, тәжірибе бойынша есептер, дипломдық және диссертациялық жұмыстар, ғылыми мақалалар) сараптама жүргізуге;
- жазбаша жұмыстарды, диссертацияларды, түпнұсқалық жобаларды тексеруге лицензиялық ақпараттық бағдарламаларды қолдануға үйретуге көмек алуға;
11. Университеттің оқу - көмекші персоналы құқылы:
- ағымдағы міндеттер және оларды сапалы орындау үшін мерзімі туралы нақты ақпарат алуға;
- өз құзыреті шегінде академиялық адалдық қағидаларын қамтамасыз ететін және білім беру процесінің барлық қатысушылары үшін міндетті бөлімдердің жұмысын регламенттейтін актілер шығару;
- академиялық адалдық қағидаларын ұстануға;
- нақты және сенімді ақпарат көздерін пайдалануға;
- білім беру процесінің барлық қатысушыларымен қарым-қатынаста кәсіби этика нормаларын сақтауға;
- өз міндеттері шегінде осы Кодекстің бұзылуының кез-келген мүмкіндігінің алдын алуға;
- авторлыққа және басқа адамдардың идеяларына сілтеме жасай отырып, жеке және оқу жоспарларында қарастырылған жазбаша жұмыстарды (рефераттар, эссе, курстық жұмыстар, очерктер, тәжірибе бойынша есептер, дипломдық және диссертациялық жұмыстар, ғылыми мақалалар) орындауға;
- Университетте белгіленген және ол алдын-ала танысқан критерийлерге сәйкес қатаң бағалауды талап етуге;
- бағаланатын жұмыстың барлық түрлерін өз бетінше орындауға;
- академиялық бақылауды және студенттердің білімі мен дағдыларын университетте алдын ала танысқан критерийлерге сәйкес қатаң түрде жүргізуге;
- тиісті академиялық және ғылыми дәлелдер негізінде оқу материалдарын өз бетінше әзірлеу;
- студенттердің оқу жетістіктерін бағалау кезінде алдын-ала жарияланбаған критерийлерді қолданбауға;
- оқу жетістіктерін бағалауда объективті болуға, олардың қайдан келгеніне қарамай, өтініштерді ескермеуге, академиялық саясатта (тәртіп саясаты) белгіленген критерийлерді басшылыққа алуға;
- оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерінің материалдарымен жұмыс жасау кезінде ақпараттық қауіпсіздік пен құпиялылық талаптарын қатаң сақтауға;
- студенттерге өз құзыреті шегінде оқу процесінің барлық аспектілері туралы шынайы ақпарат беруге және оқытылатын пәннің силлабусына сәйкес оқу мен бағалаудың формалары мен әдістерін пайдалануға;
- нақты және сенімді дереккөздерді іздеуді және таңдауды, сілтемелер мен дәйексөздерді қалай қолдануға болатындығын үйретуге, халықаралық ұсыныстарға негізделген дәйексөз ережелері;
- оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерінің материалдарымен жұмыс жасау кезінде ақпараттық қауіпсіздік пен құпиялылық талаптарын қатаң сақтауға;
- Кодекс бұзылған жағдайда осы Кодексте көзделген шараларды қолдану жөніндегі жұмысты үйлестіреді;
- академиялық тұтастықты бұзу фактілерін анықтау процесінде туындайтын қақтығыстарды осы Кодексте, «ҚМУ» КеАҚ-ның еңбек (ішкі) ережелеріне, сондай-ақ қолданыстағы заңнамаға сәйкес шешуге;
- академиялық адалдық қағидаларының бұзылғаны туралы есеп жүргізуге;
- емтихан/рубеждік бақылау кезінде емтихан нысанына қарамастан кез келген ұялы телефондарды және таратушы, қабылдайтын электронды құрылғыларды, смартфондар, байланыс телефондары, планшеттер, ноутбуктар, әртүрлі ойнатқыштар, көп функциялы сағаттар, сымсыз құлаққаптар және басқа да ақпарат алудың және/немесе заңсыз әдістердің қолданылуы, оны басқа біреуге беруді;
- емтихан/рубеждік бақылау кезінде басқа студенттерге есептер шығару және көмек сұрау, сонымен қатар емтихан/рубеждік бақылау кезінде басқа адамға мәліметтер немесе көмек көрсетуге;
- осы ережелерге қайшы келетін іс-әрекеттер жасауға көмектесуге;
- фактілерді бұрмалау және жалған (дұрыс емес мәліметтерді беруге тырысу, бағалау немесе тапсырма жауаптарын, жазбаларды, құжаттардағы қолтаңбаларды бұрмалау және т.б.);
- дайын жұмыстардың, тапсырмалардың жауаптарын, аяқталған жұмысты сатып алу және/немесе сатуға көмектесудің басқа тәсілдерін;
20. Осы Кодексте «ҚМУ» КеАҚ-ның студенттері, ПОҚ мен қызметкерлерінің академиялық адалдық тұтастығын бұзудың келесі түрлері қарастырылған:
1) Плагиат: авторлық куәлігінсіз немесе дереккөзін көрсетпей басқа көздерден материалдарды жартылай немесе толық иемдену. Плагиат – бұл басқа авторлардың туындылары мен идеяларын әдейі өз атынан ұсыну.
Плагиат әр түрлі формада болуы мүмкін:
міндетті тыныс белгілерін (тырнақша) пайдаланбай және/немесе дереккөзін көрсетпей дереккөзден дәйексөзін алу;
басқа біреудің жұмысын авторды көрсетпестен өзіндік жұмыс ретінде пайдалану;
дереккөзге сілтеме жасамай жұмысты тұжырымдау;
жұмыстың мазмұнының көшірмесін ауыстыру;
дереккөзге сілтеме жасамастан немесе пайдаланылған дереккөздер тізімінде автордың жоқтығымен біреудің идеясын немесе дәлелін пайдалану;
басқа тұлға толығымен немесе ішінара жазған жазбаша жұмысын өзіндік етіп ұсыну;
басқа курсқа (автоплагиат) арналып орындалған жұмысты өзінің курстық жұмысы (жобасы) ретінде ұсыну;
Идеялар, сол идеялар өрнектері немесе басқалардың жұмысы алынған көздер мыналардан тұрады, бірақ олармен шектелмейді: кітаптар, мақалалар, құжаттар, әдеби шығармалар мен фразалар, сөйлеулер, химиялық формулалар, көркем шығармалар, зертханалық есептер, зерттеу нәтижелері, есептеулер және олардың нәтижелері, диаграммалар, әзірлемелер, компьютерлік есептер, машина коды/бағдарламалық қамтамасыздандыру.
2) Көшіру – басқа студент, бітіруші, бұрынғы студент орындаған бірдей жұмысты (жұмыстың бөлігі) қамтамасыз ету.
3) Жазып алу – емтихан, бақылау жұмысы, қорытынды аттестаттау кезінде (сонымен қатар кеңестерді пайдалану, оның ішінде ауызша жауап, алдау парақтарын пайдалану, алдын-ала дайындалған жауап бланкілері, оқулықтар және басқа көздер, бастапқы көздер, карталар, диаграммалар, кестелер), компьютер, планшет, телефон және т.б./немесе басқа студенттің тапсырмасын орындау кезінде басқа бір техникалық/баспа құралдары;
4) Қастандық:
- басқалардың бағаланған жұмысын орындау туралы келісім;
- академиялық адалдық принциптерін қасақана бұзу туралы білім беру процесіне қатысушылардың келісімі;
- ұжымдық жұмыс түрлеріне қатысудан әдейі аулақ болуға және басқалардың көмегімен лайықты бағаны алуға;
- оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерінде бағаларды әдейі асыра бағалау және алмастыру.
5) Материалдарды заңсыз беру мақсатында білім беру процесіне қатысушылардың жасырын келісімі.
- Білім беру процесіне қатысушылардың жасырын келісімінің мысалдары – өзінің жазбаша жұмысын басқа адамға көшіруге беру, студенттің басқа бір студент үшін жұмысын орындауы, басқа адамның орындаған жұмысын тапсыру (басқа студент, ата-аналар, репетитор, оқытушы және т.б.) тест тапсырмаларының мәліметтерін өзіндік сияқты басқаға беру, оқытушының рұқсатынсыз басқа студентке жариялау, оқу үдерісінің басқа қатысушыларының адастыру үшін ұжымдық алдаудың әртүрлі формалары (студенттер, ата-аналар, ПОҚ) болып табылады.
- Ұжымдық жұмыс құпия келісімнің мысалы ретінде қарастырылмайды, бірақ білім беру процесін ұйымдастырудың формасы болып табылады. Ұжымдық жұмыс деп бір оқу тапсырмасы бойынша топтағы іс-әрекеттерді айтады. Ұжымдық жұмыс топ ішінде білім алушылардың өзара әрекеттесуінің ашық түрлерін қамтиды. Ұжымдық жұмыс аясында қол жеткен нәтиже топтың барлық мүшелері үшін бірдей, олар топтың барлық мүшелерін көрсете отырып, нәтижені жазудың кез келген түрінде көрінуі керек (ауызша жауап немесе жазбаша).
6) Алдау:
- бағаланатын жұмысты уақытында орындамаған немесе мүлдем орындамаған жағдайда жалған ақталу;
- оқу жетістіктерін жүзеге асыруда барлық бағаланатын жұмыстарды көшіруге жол беру, айтып көмектесу, алдау қағаздарын беру алдау үшін әдейі әрекет ету болып табылады;
- басқа студенттің бағаланатын жұмысын бүлдіру немесе әдейі жасау;
- басқа студенттің, оқытушының немесе қызметкердің көмегімен бақылау шараларының алдында жартылай немесе толық материал алу (жауаптары бар тест тапсырмалары, емтихан билеттері мен тапсырмалары, жазбаша емтихан тапсырмалары);
- сатып алу немесе оларды жеке меншік ретінде беру бойынша бақылау шараларын орындау кезінде жұмысты алудың басқа тәсілдері (курстық жұмыстар, диссертациялар, магистрлік диссертациялар және т.б.)
- бақылау шараларын (курстық жұмыстар (жобалар), дипломдық жұмыстар және т.б.) орындау кезінде дайын жұмыстарды сату немесе сатып алу және/немесе сатуға көмектесудің басқа тәсілдері.
7) Құжаттар мен бағалардың бұрмалануы:
- іс жүзінде орындалмай эксперименттердің, материалдардың, шолулардың, есептердің жалған мәліметтерін бұрмалау және ұсыну;
- жұмысты жазуға қатысы жоқ сілтеме көздерінің тізімінде көрсету;
- жасанды және жалған құжаттар мен материалдарды ұсыну;
- тапсырмаларға жауаптарды бағалау нәтижелерін, бағаларды бұрмалау;
8) Ақпаратты немесе құрылғыларды теріс пайдалану
- бақылау іс-шараларын орындау кезінде электрондық, сандық, қағаз тасымалдағыштардағы, техникалық құрылғылардағы ақпаратты пайдалану;
- кез келген тәсілмен бақылау шараларын орындау кезінде жұмыстың кез-келген жауаптарын алу;
- бақылау іс-шараларын орындауға байланысты қағаз және электронды тасымалдағыштарда оқытушының компьютерінен құжаттарды көшіру немесе кеңседен шығару;
- басқа білім алушының орындаған демонстрациялық тапсырмасының жазбасын алу немесе жалпы сабақтың жазбасын алу үшін аудиторияда аудио және/немесе видео жабдықтарды заңсыз пайдалану;
- қорғалған ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізу;
9) Өзін басқа адам ретінде Диагностикалық процедуралар кезінде, сондай-ақ емтихандар, сынақтар тапсыру, зертханалық жұмыстар немесе басқа тапсырмалар орындау кезінде ұсыну.
10) Кедергілер жасау – академиялық артықшылықтарды алу үшін басқа адамдардың білім беру немесе ғылыми қызметіне кедергі жасау немесе кедергі туындату.
11) Аудиториялық сабақтар мен кеңестердің тұрақсыздануы. Сабақты немесе кеңесті әдейі болдырмауға бағытталған әрекет немесе мінез-құлық.
12) Жеңілдікке қол жеткізу үшін емтихан материалдарын, тест сұрақтары және басқа материалдар сияқты құпия ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізу.
13) Деректерді рұқсатсыз тарату – құпия ақпараттың алдын ала келісімінсіз үшінші тұлғаларға жариялау, тарату немесе жариялау. Құпия ақпаратқа академиялық ақпарат, деректер және ортақ қолжетімділік болмаған жағдайда жиналған және сақталған құжаттар кіреді.
1) Плагиат: авторлық куәлігінсіз немесе дереккөзін көрсетпей басқа көздерден материалдарды жартылай немесе толық иемдену. Плагиат – бұл басқа авторлардың туындылары мен идеяларын әдейі өз атынан ұсыну.
Плагиат әр түрлі формада болуы мүмкін:
міндетті тыныс белгілерін (тырнақша) пайдаланбай және/немесе дереккөзін көрсетпей дереккөзден дәйексөзін алу;
басқа біреудің жұмысын авторды көрсетпестен өзіндік жұмыс ретінде пайдалану;
дереккөзге сілтеме жасамай жұмысты тұжырымдау;
жұмыстың мазмұнының көшірмесін ауыстыру;
дереккөзге сілтеме жасамастан немесе пайдаланылған дереккөздер тізімінде автордың жоқтығымен біреудің идеясын немесе дәлелін пайдалану;
басқа тұлға толығымен немесе ішінара жазған жазбаша жұмысын өзіндік етіп ұсыну;
басқа курсқа (автоплагиат) арналып орындалған жұмысты өзінің курстық жұмысы (жобасы) ретінде ұсыну;
Идеялар, сол идеялар өрнектері немесе басқалардың жұмысы алынған көздер мыналардан тұрады, бірақ олармен шектелмейді: кітаптар, мақалалар, құжаттар, әдеби шығармалар мен фразалар, сөйлеулер, химиялық формулалар, көркем шығармалар, зертханалық есептер, зерттеу нәтижелері, есептеулер және олардың нәтижелері, диаграммалар, әзірлемелер, компьютерлік есептер, машина коды/бағдарламалық қамтамасыздандыру.
2) Көшіру – басқа студент, бітіруші, бұрынғы студент орындаған бірдей жұмысты (жұмыстың бөлігі) қамтамасыз ету.
3) Жазып алу – емтихан, бақылау жұмысы, қорытынды аттестаттау кезінде (сонымен қатар кеңестерді пайдалану, оның ішінде ауызша жауап, алдау парақтарын пайдалану, алдын-ала дайындалған жауап бланкілері, оқулықтар және басқа көздер, бастапқы көздер, карталар, диаграммалар, кестелер), компьютер, планшет, телефон және т.б./немесе басқа студенттің тапсырмасын орындау кезінде басқа бір техникалық/баспа құралдары;
4) Қастандық:
- басқалардың бағаланған жұмысын орындау туралы келісім;
- академиялық адалдық принциптерін қасақана бұзу туралы білім беру процесіне қатысушылардың келісімі;
- ұжымдық жұмыс түрлеріне қатысудан әдейі аулақ болуға және басқалардың көмегімен лайықты бағаны алуға;
- оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерінде бағаларды әдейі асыра бағалау және алмастыру.
5) Материалдарды заңсыз беру мақсатында білім беру процесіне қатысушылардың жасырын келісімі.
- Білім беру процесіне қатысушылардың жасырын келісімінің мысалдары – өзінің жазбаша жұмысын басқа адамға көшіруге беру, студенттің басқа бір студент үшін жұмысын орындауы, басқа адамның орындаған жұмысын тапсыру (басқа студент, ата-аналар, репетитор, оқытушы және т.б.) тест тапсырмаларының мәліметтерін өзіндік сияқты басқаға беру, оқытушының рұқсатынсыз басқа студентке жариялау, оқу үдерісінің басқа қатысушыларының адастыру үшін ұжымдық алдаудың әртүрлі формалары (студенттер, ата-аналар, ПОҚ) болып табылады.
- Ұжымдық жұмыс құпия келісімнің мысалы ретінде қарастырылмайды, бірақ білім беру процесін ұйымдастырудың формасы болып табылады. Ұжымдық жұмыс деп бір оқу тапсырмасы бойынша топтағы іс-әрекеттерді айтады. Ұжымдық жұмыс топ ішінде білім алушылардың өзара әрекеттесуінің ашық түрлерін қамтиды. Ұжымдық жұмыс аясында қол жеткен нәтиже топтың барлық мүшелері үшін бірдей, олар топтың барлық мүшелерін көрсете отырып, нәтижені жазудың кез келген түрінде көрінуі керек (ауызша жауап немесе жазбаша).
6) Алдау:
- бағаланатын жұмысты уақытында орындамаған немесе мүлдем орындамаған жағдайда жалған ақталу;
- оқу жетістіктерін жүзеге асыруда барлық бағаланатын жұмыстарды көшіруге жол беру, айтып көмектесу, алдау қағаздарын беру алдау үшін әдейі әрекет ету болып табылады;
- басқа студенттің бағаланатын жұмысын бүлдіру немесе әдейі жасау;
- басқа студенттің, оқытушының немесе қызметкердің көмегімен бақылау шараларының алдында жартылай немесе толық материал алу (жауаптары бар тест тапсырмалары, емтихан билеттері мен тапсырмалары, жазбаша емтихан тапсырмалары);
- сатып алу немесе оларды жеке меншік ретінде беру бойынша бақылау шараларын орындау кезінде жұмысты алудың басқа тәсілдері (курстық жұмыстар, диссертациялар, магистрлік диссертациялар және т.б.)
- бақылау шараларын (курстық жұмыстар (жобалар), дипломдық жұмыстар және т.б.) орындау кезінде дайын жұмыстарды сату немесе сатып алу және/немесе сатуға көмектесудің басқа тәсілдері.
7) Құжаттар мен бағалардың бұрмалануы:
- іс жүзінде орындалмай эксперименттердің, материалдардың, шолулардың, есептердің жалған мәліметтерін бұрмалау және ұсыну;
- жұмысты жазуға қатысы жоқ сілтеме көздерінің тізімінде көрсету;
- жасанды және жалған құжаттар мен материалдарды ұсыну;
- тапсырмаларға жауаптарды бағалау нәтижелерін, бағаларды бұрмалау;
8) Ақпаратты немесе құрылғыларды теріс пайдалану
- бақылау іс-шараларын орындау кезінде электрондық, сандық, қағаз тасымалдағыштардағы, техникалық құрылғылардағы ақпаратты пайдалану;
- кез келген тәсілмен бақылау шараларын орындау кезінде жұмыстың кез-келген жауаптарын алу;
- бақылау іс-шараларын орындауға байланысты қағаз және электронды тасымалдағыштарда оқытушының компьютерінен құжаттарды көшіру немесе кеңседен шығару;
- басқа білім алушының орындаған демонстрациялық тапсырмасының жазбасын алу немесе жалпы сабақтың жазбасын алу үшін аудиторияда аудио және/немесе видео жабдықтарды заңсыз пайдалану;
- қорғалған ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізу;
9) Өзін басқа адам ретінде Диагностикалық процедуралар кезінде, сондай-ақ емтихандар, сынақтар тапсыру, зертханалық жұмыстар немесе басқа тапсырмалар орындау кезінде ұсыну.
10) Кедергілер жасау – академиялық артықшылықтарды алу үшін басқа адамдардың білім беру немесе ғылыми қызметіне кедергі жасау немесе кедергі туындату.
11) Аудиториялық сабақтар мен кеңестердің тұрақсыздануы. Сабақты немесе кеңесті әдейі болдырмауға бағытталған әрекет немесе мінез-құлық.
12) Жеңілдікке қол жеткізу үшін емтихан материалдарын, тест сұрақтары және басқа материалдар сияқты құпия ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізу.
13) Деректерді рұқсатсыз тарату – құпия ақпараттың алдын ала келісімінсіз үшінші тұлғаларға жариялау, тарату немесе жариялау. Құпия ақпаратқа академиялық ақпарат, деректер және ортақ қолжетімділік болмаған жағдайда жиналған және сақталған құжаттар кіреді.
21. Академиялық адалдықты бұзғаны үшін «ҚМУ» КеАҚ-ның студенттері, сонымен қатар ПОҚ және қызметкерлері жауапқа тартылады.
Академиялық адалдықты бұзуды ашу және алдын алуға ПОҚ, әкімшілік-басқару персоналы және университеттің студенттік ұйымдары жауапты.
22. Оқытушылар студенттердің жұмыстары тиісті бағдарламалық қамтамасыз ету және университеттің өкілетті лауазымды тұлғаларымен расталған басқа да сенімді тәсілдердің көмегімен плагиаттың бар-жоғына тексерілетіні туралы студенттерді хабардар етуге кепілдік береді.
23. Кітапханашылар білім алушылар мен оқытушыларға жұмыста пайдаланылған ресурстарды жобалауға қатысты материалдар, библиография, бағдарламаның барлық қатысушыларына қол жетімді болатын кітаптар, журналдар мен Ғаламтор сайттарын көрсететін сілтемелер ұсынады.
24. Академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін тәртіптік жазаны университет басшылығы декандар мен университеттің тәртіптік комиссиясының ұсынысы бойынша енгізеді.
25. Білім беру процесінің қатысушылары академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін моральдық жауапкершілікте болатындығын есте ұстауы керек.
26. Оқу тәртібін бұзудың кез келген жағдай объективтілік, дәйектілік, әділеттілік, уақытылы шешу және қосымша тергеу қағидалары негізінде қаралады. Академиялық тұтастықты бұзу туралы істер жеке қарастырылады.
27. Алдын алу шаралары:
оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерін ұйымдастыруды және өткізуді мұқият бақылау;
плагиатқа қарсы ақпараттық бағдарламаның көмегімен бағаланған және/немесе көпшілікке ұсынылған жұмыстарды тексеру;
жұмыстың өзіндік ерекшелігін тексеруге арналған автоматты қызметтерді енгізу. Мәтіннің бірегейлігі үшін барлық дипломдық, ғылыми-зерттеу, оқу-әдістемелік жұмыстарды тексеру плагиатқа қарсы ақпараттық бағдарламаны міндетті түрде қолданумен жүргізілуі керек.
28. Кодекстің бұзылуын болдырмас үшін тексерудің барлық түрінен өткен кезде білім алушыларға ұялы телефондарды; планшеттер; калькуляторлар; оятқыш функциялары бар электрондық сағатты, жады бар компьютерді; пейджерлер; аудио- және бейнежазба құрылғылары; радио, цифрлық плеерларды; анықтамалық материалдар (кітаптар, жазбалар, қағаздар және т.б.); портфельдер, сөмкелер және т.б. кез келген тамақ, сыртқы киімдер; жапсырмалары бар сусындарды алып келуге тыйым салынады.
29. Білім беру процесінің барлық қатысушыларында академиялық адалдықты дамыту бойынша тұрақты мақсатты жұмыстар жүргізу, ғылыми зерттеулер мәдениетіне және ғылыми әдепке сәйкес дағдыларды қалыптастыра отырып, зерттеу сипатындағы тапсырмаларды орындауға тарту.
Академиялық адалдықты бұзуды ашу және алдын алуға ПОҚ, әкімшілік-басқару персоналы және университеттің студенттік ұйымдары жауапты.
22. Оқытушылар студенттердің жұмыстары тиісті бағдарламалық қамтамасыз ету және университеттің өкілетті лауазымды тұлғаларымен расталған басқа да сенімді тәсілдердің көмегімен плагиаттың бар-жоғына тексерілетіні туралы студенттерді хабардар етуге кепілдік береді.
23. Кітапханашылар білім алушылар мен оқытушыларға жұмыста пайдаланылған ресурстарды жобалауға қатысты материалдар, библиография, бағдарламаның барлық қатысушыларына қол жетімді болатын кітаптар, журналдар мен Ғаламтор сайттарын көрсететін сілтемелер ұсынады.
24. Академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін тәртіптік жазаны университет басшылығы декандар мен университеттің тәртіптік комиссиясының ұсынысы бойынша енгізеді.
25. Білім беру процесінің қатысушылары академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін моральдық жауапкершілікте болатындығын есте ұстауы керек.
26. Оқу тәртібін бұзудың кез келген жағдай объективтілік, дәйектілік, әділеттілік, уақытылы шешу және қосымша тергеу қағидалары негізінде қаралады. Академиялық тұтастықты бұзу туралы істер жеке қарастырылады.
27. Алдын алу шаралары:
оқу жетістіктерін бақылаудың барлық түрлерін ұйымдастыруды және өткізуді мұқият бақылау;
плагиатқа қарсы ақпараттық бағдарламаның көмегімен бағаланған және/немесе көпшілікке ұсынылған жұмыстарды тексеру;
жұмыстың өзіндік ерекшелігін тексеруге арналған автоматты қызметтерді енгізу. Мәтіннің бірегейлігі үшін барлық дипломдық, ғылыми-зерттеу, оқу-әдістемелік жұмыстарды тексеру плагиатқа қарсы ақпараттық бағдарламаны міндетті түрде қолданумен жүргізілуі керек.
28. Кодекстің бұзылуын болдырмас үшін тексерудің барлық түрінен өткен кезде білім алушыларға ұялы телефондарды; планшеттер; калькуляторлар; оятқыш функциялары бар электрондық сағатты, жады бар компьютерді; пейджерлер; аудио- және бейнежазба құрылғылары; радио, цифрлық плеерларды; анықтамалық материалдар (кітаптар, жазбалар, қағаздар және т.б.); портфельдер, сөмкелер және т.б. кез келген тамақ, сыртқы киімдер; жапсырмалары бар сусындарды алып келуге тыйым салынады.
29. Білім беру процесінің барлық қатысушыларында академиялық адалдықты дамыту бойынша тұрақты мақсатты жұмыстар жүргізу, ғылыми зерттеулер мәдениетіне және ғылыми әдепке сәйкес дағдыларды қалыптастыра отырып, зерттеу сипатындағы тапсырмаларды орындауға тарту.
30. Білім беру процесінің қатысушылары академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылады.
31. Академиялық адалдықтың бұзылғаны туралы: анықтауға болады:
білім беру процесі барысында;
ағымдық (бағалау) және қорытынды бақылау кезінде (аралық аттестаттау/емтихан сессиясы);
қорытынды аттестаттау кезінде (мемлекеттік/кешенді емтихандар, дипломдық жұмыстарды қорғау);
ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу және оның нәтижелерін бағалау кезінде.
32. Осы Кодекстің бұзылғаны үшін айыппұлдар туралы шешімдер университет студенттерінің міндетті қатысуымен ұжымдық түрде қабылданады.
33. Академиялық адалдық болмаған жағдайда келесі шаралар қолданылады:
1) Академиялық адалдықты бастапқы анықтау кезінде (кездейсоқ, жүйесіз, өрескел бұзушылық, әңгімелер, бұрылыстар, кеңестер емтихан алушыны негізсіз алдандыру; 34-тармақта тыйым салынған заттардың болуы) аралық (сессия) және қорытынды аттестаттауға тапсырылған жұмыстарды орындау кезінде:
- білім алушыға кезекші оқытушы немесе кеңсе тіркеу маманынан екі реттен аспайтын ауызша ескерту жасалуы мүмкін. Егер білім алушы үшінші рет ескерту алса ондай жағдайда акт жасалынады, оған оқытушы немесе емтихан қабылдаушы және тіркеу бөлімінің маманы қол қояды. Сонымен қатар, осы Кодекстің ережелерін бұзған білім алушыға аралық аттестаттауға берілген тапсырмалар/жұмыстардың тапсырмаларын аяқтауға рұқсат етіледі. Тәртіп бұзушылық туралы акт деканға арнайы журналға тіркелуі үшін, тиісті пән мұғалімдерінің міндетті қатысуымен және студенттік өзін-өзі басқару комитетінің ұсынысымен жазаны қолдану үшін жіберіледі. Акт көшірмесі және тәртіптік жаза туралы шешім студенттің жеке ісіне беріледі. Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады;
Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады.
- академиялық адалдық қағидаларын өрескел бұзу бастапқы анықталған кезде (6.2-тармақта тиым салынған нысандарды пайдалану; 5-тармақта көрсетілген бұзушылықтардың түрлерін болжау) аралық және қорытынды аттестаттауға тапсырылған жұмыстарды/ жұмыстарды орындау кезінде актіге оқытушы/емтихан алушы және тіркеу бөлімі маманы қол қояды. Сонымен қатар, осы Кодекстің ережелерін бұзған білім алушыға аралық аттестаттауға жіберілген тапсырмаларды/жұмыстарды тапсыруға рұқсат етіледі. Тәртіп бұзушылық туралы акт деканға арнайы журналға тіркелуі үшін, тиісті пән мұғалімдерінің міндетті қатысуымен және студенттік өзін-өзі басқару комитетінің ұсынысымен жазаны қолдану үшін жіберіледі. Акт көшірмесі және тәртіптік жаза туралы шешім студенттің жеке ісіне беріледі.
Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады.
2) Аралық (сессия) және қорытынды аттестаттауға жіберілген тапсырмаларды/жұмыстарды орындау барысында Кодекстің бұзылуы қайталанса (барлық оқу кезеңінде екінші рет болғанда):
- акт жасалады, оған оқытушы/емтихан қабылдаушы және тіркеу бөлімінің маманы қол қояды, түпнұсқа деканға тапсырылады, студенттің жұмысы тоқтатылады (кезеңдер санына қарамастан емтихан нәтижесі бойынша «0» балл қойылады). Бұзушылық арнайы журналда тіркіледі, шешім қабылданады және Кодекстің бұзылуын растайтын барлық құжаттармен жауапты құрылымдық бөлімшелерге беріледі. Акт көшірмесі білім алушының жеке ісіне тапсырылады;
- қажет болған жағдайда декан бұзушылық фактісі бойынша үшжақты әңгіме жүргізу мақсатында ата-аналардың оқытушымен/емтихан алушы/куратормен және мектеп немесе факультет деканының орынбасарымен кездесу ұйымдастырады;
- Кодексті бұзудың екіден астам жағдайы тіркелген кезде жасалған акт оқудан шығарылғанға дейін тәртіптік жауапкершілік туралы шешім қабылдау үшін Студенттердің белгіленген ережелерді сақтауын қадағалау жөніндегі комиссияға беріледі.
3) оқу процесі барысында Академиялық адалдық қағидаттары бұзылған жағдайларда ПОҚ-ның немесе деканның немесе бөлімше басшысының баяндама хат толтырылады және оқудан шығарылғанға дейін тәртіптік жауапкершілік туралы шешім қабылдау үшін Студенттердің белгіленген ережелерді сақтауын қадағалау жөніндегі комиссияға беріледі.
34. Білім беру процесінде және үнемі бақылау кезінде Кодекс қағидаларын сақтауды бақылау профессорлық-оқытушылық құрамы мен бөлім меңгерушісіне жүктеледі. Басқару процедуралары силлабуста көрініс табуы керек. Кодекстің анықталған бұзушылықтары баяндау хатта жазылып, тиісті Мектепке, оқытушыларға және/немесе жетекшілік ететін проректорға жіберіледі.
35. Осы Кодекстің бұзылуы туралы ақпаратты мектептер мен оқытушылар сақтауы керек. Егер декан бұзушылықтың орын алғанын анықтаса, ол білім алушының тәртіптік және басқа да бұзушылықтары туралы мәліметтерді тексеруі керек.
36. Оқытушы немесе қызметкер Кодекс ережелерін бұзған жағдайда, ішкі тергеу жүргізіліп, нәтижесінде Университеттің Басқармасы жауапкершілік шараларын белгілеп оқытушы немесе қызметкерді жұмыстан шығарады.
36. Оқытушы немесе қызметкер Кодекс ережелерін бұзған жағдай анықталған кезде, бұзушылықты анықтаған адам баяндама хат жасайды және қызметтік тергеу жүргізу үшін комплаенс-офиске береді, оның қорытындысы бойынша жауапкершілік шарасын университет Басқармасы жұмыстан босатылғанға дейін айқындайды.
31. Академиялық адалдықтың бұзылғаны туралы: анықтауға болады:
білім беру процесі барысында;
ағымдық (бағалау) және қорытынды бақылау кезінде (аралық аттестаттау/емтихан сессиясы);
қорытынды аттестаттау кезінде (мемлекеттік/кешенді емтихандар, дипломдық жұмыстарды қорғау);
ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу және оның нәтижелерін бағалау кезінде.
32. Осы Кодекстің бұзылғаны үшін айыппұлдар туралы шешімдер университет студенттерінің міндетті қатысуымен ұжымдық түрде қабылданады.
33. Академиялық адалдық болмаған жағдайда келесі шаралар қолданылады:
1) Академиялық адалдықты бастапқы анықтау кезінде (кездейсоқ, жүйесіз, өрескел бұзушылық, әңгімелер, бұрылыстар, кеңестер емтихан алушыны негізсіз алдандыру; 34-тармақта тыйым салынған заттардың болуы) аралық (сессия) және қорытынды аттестаттауға тапсырылған жұмыстарды орындау кезінде:
- білім алушыға кезекші оқытушы немесе кеңсе тіркеу маманынан екі реттен аспайтын ауызша ескерту жасалуы мүмкін. Егер білім алушы үшінші рет ескерту алса ондай жағдайда акт жасалынады, оған оқытушы немесе емтихан қабылдаушы және тіркеу бөлімінің маманы қол қояды. Сонымен қатар, осы Кодекстің ережелерін бұзған білім алушыға аралық аттестаттауға берілген тапсырмалар/жұмыстардың тапсырмаларын аяқтауға рұқсат етіледі. Тәртіп бұзушылық туралы акт деканға арнайы журналға тіркелуі үшін, тиісті пән мұғалімдерінің міндетті қатысуымен және студенттік өзін-өзі басқару комитетінің ұсынысымен жазаны қолдану үшін жіберіледі. Акт көшірмесі және тәртіптік жаза туралы шешім студенттің жеке ісіне беріледі. Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады;
Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады.
- академиялық адалдық қағидаларын өрескел бұзу бастапқы анықталған кезде (6.2-тармақта тиым салынған нысандарды пайдалану; 5-тармақта көрсетілген бұзушылықтардың түрлерін болжау) аралық және қорытынды аттестаттауға тапсырылған жұмыстарды/ жұмыстарды орындау кезінде актіге оқытушы/емтихан алушы және тіркеу бөлімі маманы қол қояды. Сонымен қатар, осы Кодекстің ережелерін бұзған білім алушыға аралық аттестаттауға жіберілген тапсырмаларды/жұмыстарды тапсыруға рұқсат етіледі. Тәртіп бұзушылық туралы акт деканға арнайы журналға тіркелуі үшін, тиісті пән мұғалімдерінің міндетті қатысуымен және студенттік өзін-өзі басқару комитетінің ұсынысымен жазаны қолдану үшін жіберіледі. Акт көшірмесі және тәртіптік жаза туралы шешім студенттің жеке ісіне беріледі.
Кодекстің бұзылуы туралы бөлім деңгейінде немесе деканат деңгейінде шешім қабылдау мүмкін болмаған жағдайда, тексеруді «ҚМУ» КеАҚ-ның тәртіптік комиссиясы жүзеге асырады.
2) Аралық (сессия) және қорытынды аттестаттауға жіберілген тапсырмаларды/жұмыстарды орындау барысында Кодекстің бұзылуы қайталанса (барлық оқу кезеңінде екінші рет болғанда):
- акт жасалады, оған оқытушы/емтихан қабылдаушы және тіркеу бөлімінің маманы қол қояды, түпнұсқа деканға тапсырылады, студенттің жұмысы тоқтатылады (кезеңдер санына қарамастан емтихан нәтижесі бойынша «0» балл қойылады). Бұзушылық арнайы журналда тіркіледі, шешім қабылданады және Кодекстің бұзылуын растайтын барлық құжаттармен жауапты құрылымдық бөлімшелерге беріледі. Акт көшірмесі білім алушының жеке ісіне тапсырылады;
- қажет болған жағдайда декан бұзушылық фактісі бойынша үшжақты әңгіме жүргізу мақсатында ата-аналардың оқытушымен/емтихан алушы/куратормен және мектеп немесе факультет деканының орынбасарымен кездесу ұйымдастырады;
- Кодексті бұзудың екіден астам жағдайы тіркелген кезде жасалған акт оқудан шығарылғанға дейін тәртіптік жауапкершілік туралы шешім қабылдау үшін Студенттердің белгіленген ережелерді сақтауын қадағалау жөніндегі комиссияға беріледі.
3) оқу процесі барысында Академиялық адалдық қағидаттары бұзылған жағдайларда ПОҚ-ның немесе деканның немесе бөлімше басшысының баяндама хат толтырылады және оқудан шығарылғанға дейін тәртіптік жауапкершілік туралы шешім қабылдау үшін Студенттердің белгіленген ережелерді сақтауын қадағалау жөніндегі комиссияға беріледі.
34. Білім беру процесінде және үнемі бақылау кезінде Кодекс қағидаларын сақтауды бақылау профессорлық-оқытушылық құрамы мен бөлім меңгерушісіне жүктеледі. Басқару процедуралары силлабуста көрініс табуы керек. Кодекстің анықталған бұзушылықтары баяндау хатта жазылып, тиісті Мектепке, оқытушыларға және/немесе жетекшілік ететін проректорға жіберіледі.
35. Осы Кодекстің бұзылуы туралы ақпаратты мектептер мен оқытушылар сақтауы керек. Егер декан бұзушылықтың орын алғанын анықтаса, ол білім алушының тәртіптік және басқа да бұзушылықтары туралы мәліметтерді тексеруі керек.
36. Оқытушы немесе қызметкер Кодекс ережелерін бұзған жағдайда, ішкі тергеу жүргізіліп, нәтижесінде Университеттің Басқармасы жауапкершілік шараларын белгілеп оқытушы немесе қызметкерді жұмыстан шығарады.
36. Оқытушы немесе қызметкер Кодекс ережелерін бұзған жағдай анықталған кезде, бұзушылықты анықтаған адам баяндама хат жасайды және қызметтік тергеу жүргізу үшін комплаенс-офиске береді, оның қорытындысы бойынша жауапкершілік шарасын университет Басқармасы жұмыстан босатылғанға дейін айқындайды.
