1. Матюшко Дмитрий Николаевич-жоба жетекшісі, "Медицина" мамандығы бойынша PhD докторы, «ҚМУ» КЕАҚ хирургиялық аурулар кафедрасының қауымдастырылған профессоры, "Қарағанды қаласының №1 көпсалалы ауруханасы" КМК директорының орынбасары, бірінші біліктілік санатты дәрігерхирург, Қазақстанның медициналық мекемелерін Ұлттық аккредиттеу және сыртқы кешенді бағалаудың тәуелсіз сарапшысы, тәуелсіз сарапшы білім беру ұйымдарын аккредиттеу саласында (IAAR).Scopus ID: 57193721109. Reseracher ID: FLA-7171-2022. ORCID: 0000-0002-7884-0507.

Жарияланымдар тізімі:

1. D.Y. Amanova, A.V. Lavrinenkо, D.K. Kaliyeva, D.N. Matyushko, P.A. Ivachyov, Y.M.Turgunov «Comparative evaluation of translocation GFP-producing Escherichia coli strains in acute intestinal obstruction».// Bulletin of Experimental biology and medicine».- 2019.,-V.167.-№ 5 DOI 10.1007/с10517-019-04593-у (Scopus, Web of Science, Q4, Cite Score-36%,)
2. Amanova D., Koishibayev Z., Turgunov Y. M., Matyushko D., Akhmaltdinova L.The levels of biomarkers of bacterial translocation during experimental intestinal obstruction. //European Surgical research Journal.V1.- 2018. – P.109. (Cite Score-55%, Scopus,Web of Science).
3. Mugazov, M., Turgunov, Y., Kaliyeva, D., Koishibayeva, L., Alibekov, A. The role of presepsin in patients with acute surgical diseases. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2019, 7(8), стр. 1282–1286. doi: 10.3889/oamjms.2019.292
4. The dynamics of levels of lypopolysaccharide-binding protein and procalcitonin during the experimental acute intestinal obstruction/ Аmanova, D.E., Koishibayev, Zh.М., Akhmaltdinova, L.L., Matyushko, D.N., Turgunov, E.М. Medical News of North Caucasusthis link is disabled, 2019, 14(1), pp. 145–148 https://doi.org/10.14300/mnnc.2019.
5. Koishibayev Z, Zhumakayev A., Tleukulova A.E.,Matyushko D.N., Amanova D.Y. Dynamics of intra-abdominal pressure and character of intestinal microflora in acute bowel obstruction in the experiment.// Вестник Новгородского Государственного университета им. Ярослава Мудрого.-2018.- N2(108).-С.55-58 (Russian Citation Index 0,18)
6. Аманова Д.Е.,Койшибаев Ж.М.,Ахмалтдинова Л.Л.,Матюшко Д.Н., Тургунов E.М. Динамика липополисахарид-связывающего белка прокальцитонина при экспериментальной кишечной непроходимости. // Медицинский вестник Северного Кавказа. – 2019. – Т.14. – № 1,2. – С. 145-148. (РИНЦ-0,761; Scopus - CiteScore 0.3; 27%).https://doi.org/10.14300/mnnc.2019.

Негізгі қорғау құжаттары туралы мәліметтер:

1. - Тургунов Е. М., Телеуов М. К., Матюшко Д.Н., Койшибаев Ж. М., Аманова Д. Е., Жумакаев А. Свидетельство об объекте авторского права "Моделирование острой кишечной непроходимости в эксперименте", авторы М.№ 278 от 15.02.2017 года.
2. - Мугазов М.М.,Матюшко Д.Н.,Калиева Д.К., Севастьянов Л.В., Тургунов Е.М. Свидетельство об объекте авторского права №5672 от 09.10.2019 "Методика определения уровня интраабдоминального давления у пациентов с острой абдоминальной хирургической патологией".
3. - Мугазов М.М., Матюшко Д.Н.,Калиева Д.К., Тургунов Е.М. Свидетельство об объекте авторского права №6093 от 28.10.2019 "Метод определения уровня критического уровня абдоминального висцерального перфузионного давления как предиктора развития синдрома мультиорганной дисфункции у пациентов с острыми хирургическими заболеваниями органов брюшной полости".

Зерттеу тобы:

1. Аманова Дана Еранқызы-ғылыми қызметкер, жобаны орындаушы, "Медицина" мамандығы бойынша PhD докторы, «ҚМУ» КЕАҚ № 2 хирургиялық аурулар кафедрасының қауымдастырылған профессоры, Жас Ғалым, бірінші біліктілік санатты хирург-дәрігер, №1 көпсалалы аурухана КМК сарапшыдәрігері.Scopus ID: 57209749331. Researcher ID: AFF-3110-2022. ORCID ID: 0000-0001-6293-7833.

Жарияланымдар тізімі:

1. D.Y. Amanova, A.V. Lavrinenkо, D.K. Kaliyeva, D.N. Matyushko, P.A. Ivachyov, Y.M.Turgunov «Comparative evaluation of translocation GFP-producing Escherichia coli strains in acute intestinal obstruction».// Bulletin of Experimental biology and medicine».- 2019.,-V.167.-№ 5 (Scopus, CI-36%)
2. Amanova D., Koishibayev Z., Turgunov Y. M., Matyushko D., Akhmaltdinova L.The levels of biomarkers of bacterial translocation during experimental intestinal obstruction. //European Surgical research Journal.V1.- 2018. – P.109. (Web of Science, Scopus, CI-55%).

Негізгі қорғау құжаттары туралы мәліметтер:

1. Авторлық құқық объектісі туралы куәлік 20.02.2019 жылғы №1857 "егеуқұйрықтардың асқазан-ішек жолына микроорганизмдердің салмағын енгізу әдісі"
2. Силищев Данила Александрович-«ҚМУ» КЕАҚ ақпараттандыру бөлімінің бас маманы
3. Бақытжан Айым Думан қызы - "КМУ"КЕАҚ Қоғамдық денсаулық және биомедицина мектебінің" IT-медицина " мамандығының 4 курс бакалавры. ORCID: 0000-0001-5218-1155
4. Болатбекова Айғаным Айболқызы- Орындаушы, Қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасының оқытушысы

Әдебиеттерге шолу жасалды, Қазақстан мен шетелдің жоғары медициналық білім беру жүйесіндегі білімді бағалаудың қолданыстағы әдістеріне егжей-тегжейлі талдау жасалды, әр әдістің қорытындылары, артықшылықтары мен кемшіліктері қалыптастырылды. Қазақстан мен шетелдің жоғары медициналық білім беру жүйесіндегі білімді бағалаудың қолданыстағы әдістерін егжей-тегжейлі талдау. әр әдістің тұжырымдары, артықшылықтары мен кемшіліктері қалыптасады

Медициналық жоғары оқу орындарының хирург-түлектерінің қанағаттанушылығын бағалау үшін Google нысаны түріндегі сауалнама-сауалнама әзірленді және бекітілді. 2021-2023 ж. ж. хирургиялық мамандықтардың 102 түлегіне ҰБХ КЕАҚ және «ҚМУ» КЕАҚ білімдерін бағалаудың түрлі әдістеріне қанағаттану деңгейі бойынша сауалнама жүргізілді. Сауалнама нәтижелері бойынша 87,2% (89 адам) бағалаудың 3 әдісіне (ОСКЭ, жазбаша емтихан, ауызша) толық қанағаттанбаған, 48% миниклиникалық емтиханға толық қанағаттанған. Қалған 12,8% білімді бағалаудың қалған әдістеріне ішінара қанағаттанған.

Профессор-оқытушылар құрамына білімді бағалаудың түрлі әдістеріне қанағаттану деңгейі бойынша сауалнама жүргізілді. Сауалнама-сауалнамалар әзірленіп, бекітілді. Сауалнамаға «ҚМУ» КЕАҚ және МУА КЕАҚ хирургиялық пәндерінің 68 оқытушысы қатысты.

Өнімнің атауы - IMC-Integrative medical cases әзірленді. Figma бағдарламалар пакетінде цифрландыруды Орындаушы сыртқы ұйымдармен шарттар жасалды-жүйе block – chain технологиясына негізделген, міндеттер тізбегі білім деңгейлері бойынша бөлінген логикалық модульдер түрінде құрылған-негізгіден арнайы, сондай-ақ алынған білімді тану, түсіну және қолдану. Құрылымдық және стандартталған жұмыс алгоритмдері жасалды-әр модульдің қажетті мазмұнын сипаттай отырып, 1-ден 7-ге дейін нөмірленген "Exam" модульдерінің атаулары стандартталды.

Жұмыстардың нәтижелерін әлеуетті пайдаланушылар, ғалымдар қауымдастығы және жалпы жұртшылық арасында тарату: отандық және шетелдік журналдарда жариялау,монография шығару, жаңа қазақстандық әзірлемемен танысу мақсатында медициналық білім беру және хирургия жөніндегі республикалық және халықаралық конференцияларда, конгрестерде, съездерде бірқатар сөз сөйлеу жоспарлануда

Жобаның артықшылығы-дайын цифрлық платформаны құру жобаны одан әрі коммерцияландыруға және бірегей, сұранысқа ие қазақстандық өнімді (бренд) құруға мүмкіндік береді.

Осы зерттеу аясында ғылыми және техникалық кадрларды даярлау жоспарлануда, осы зерттеудің үзіндісі докторлық диссертация жазу үшін пайдаланылатын болады.

Күтілетін ғылыми және әлеуметтік-экономикалық әсер:

- Хирург-түлектің білімін бағалау тәсілдері мен әдістерін өзгерту қажеттілігінің ғылыми негіздемесі ұсынылатын болады;

- Қазақстан нарығына жаңа цифрлық өнім-емтихан процесін толық автоматтандыруға және хирургтың барлық құзыреттерін "адами" факторсыз жан-жақты бағалауға мүмкіндік беретін хирургиялық құзыреттерді интеграцияланған оқыту мен бақылауға арналған IT-платформа әзірленіп, ұсынылатын болады; тілдік сипаттамалары бойынша әмбебап болады (қазақ, орыс, ағылшын)

- Жоғары медициналық білім беру жүйесіне интеграцияланған оқыту және хирургиялық құзыреттерді бақылау үшін ғылыми негізделген, қорғау құжаттарымен қорғалған және сынақтан өткен IT-платформа енгізілетін болады;

- Алынған IT платформа осы жүйені медициналық білімнің басқа салаларына (терапия, гинекология, педиатрия және т.б.) қолдану және енгізу бойынша жаңа зерттеулер жүргізу үшін ғылыми негізделген платформа бола алады

Зерттеу тобы:

1. Риклефс В.П. - м.ғ.к., ҚеАҚ «ҚМУ» академиялық жұмыс жөніндегі проректоры, жоба ғылыми жетекшісі. https://orcid.org/0000-0002-5127-1236.
2. Букеева А.С. - PhD, ҚеАҚ «ҚМУ» стратегиялық даму және сапаны басқару бөлімінің бастығы. https://orcid.org/0000-0001-8842-9175.
3. Риклефс В.В. - ҚеАҚ «ҚМУ» академиялық жұмыс департаментінің маманы. https://orcid.org/0000-0002-2401-8868.
4. Барикова А.Р. – ҚеАҚ «Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті» аға оқытушысы.https://orcid.org/0000-0002-5362-5560.
5. Умуркулова М.М. - ҚеАҚ «Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті» PhD докторанты, «Білім беру психологиясы» мамандығы. https://orcid.org/0000-0001-8469-6989.
6. Касатова А.М.- Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің PhD докторанты.https://orcid.org/0000-0002-4603-819X.
7. Омарбекова Н.К. – педагогика ғылымдарының магистрі, информатика және биостатистика кафедрасының профессор ассистенті.https://orcid.org/0000-0002-0764-7312.
8. Оспанова М.Б. – педагогика ғылымдарының магистрі, психолог, Қазақстан тарихы және қоғамдық-саяси пәндер кафедрасының профессор ассистенті.https://orcid.org/0000-0003-2926-4627.
9. Оспанова М.Б. – педагогика ғылымдарының магистрі, психолог, Қазақстан тарихы және қоғамдық-саяси пәндер кафедрасының профессор ассистенті. https://orcid.org/0000-0001-9291-7585.

Бақылау топтарының нәтижелерімен бейімделген оқытудың эксперименттік тобында оқыту нәтижелеріне салыстырмалы талдау және икемді дағдыларды дамыту жүргізілді.

Әр түрлі білім беру технологияларын қолдана отырып, медициналық студенттердің психофизиологиялық параметрлеріне мониторинг жүргізілді және психоэмоционалды жағдай мен оқыту тиімділігі тұрғысынан тұрғысынан икемді дағдыларды дамытатын әр түрлі білім беру технологияларының тиімділігіне кешенді баға берілді. Нақты жағдайға жақын білім беру технологиялары жоғары психофизиологиялық шиеленісті тудырады. Оқытудың жұмсақ физиологиялық режимінің және егжей-тегжейлі кері байланыстың жиынтығы - оқытудың нәтижелілігіне және білім алушылардың барлық қажетті икемді дағдыларды игеруіне әкеледі. Оқытудың нәтижелілігі тек қолданылатын білім беру технологиясына ғана емес, сонымен қатар қарастырылатын тапсырманың түріне де байланысты. Әр түрлі оқу тапсырмалары әр түрлі икемді дағдыларды талап етеді, оларды қолдану кезінде азды-көпті тиімді игеруге болады. Тәжірибеге ең жақын оқыту түрлерінде жеке реакция айқын көрінеді. Психологиялық тұрғыдан қабылданатын сыртқы академиялық күйзеліс оқу кезінде ең жоғары жүктемелерге шамадан тыс қарсы әсерге әкеліп, оның тиімділігін төмендетеді. Әзірленген бейімделме оқыту әдістемесіне авторлық куәлік алынды.

Медициналық білім беруде икемді дағдыларды дамытуды ынталандыратын оқытудың әртүрлі траекторияларының экономикалық және білім беру тиімділігі бағаланды. Жоғары білім беру тиімділігін сақтай отырып, шығындарды оңтайландыру тәсілдері ұсынылды.

Бейімделген оқыту әдістерін енгізудің білім беру тиімділігіне талдау жүргізілді. Дельфи әдістерін екі кезеңдік сараптамалық бағалау нәтижелері бойынша оқытудың әртүрлі әдістеріне бейімделген жоғары білім беру ортасын құру бойынша әдістемелік ұсыныстардың жобасы құрастырылды.

Жобаның қолданылу саласы орта және жоғары білім беру саласы болып табылады. Жоба нәтижелерін мектеп педагогтері, жоғары оқу орындарының оқытушылары, мектептер мен жоғары оқу орындарының әкімшілігі, білім басқармалары, білім және ғылым министрлігі және денсаулық сақтау министрлігі талап ететін болады.

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар:

1. Риклефс В.П., Умуркулова М.М., Букеева А.С., Риклефс В.В. Психолого-педагогическое обоснование необходимости развития навыков конвергентного обучения у студентов на примере медицинского и многопрофильного университетов Казахстана // ҚазҰПУ-дың «Хабаршы» ғылыми журналы «Психология» сериясы. – 2021.– №3.– Б. 60-65.
2. Psychometric testing and adaptive learning as prerequisite to successful adaptation to higher medical educatio / V. Riklefs, A. Bukeyeva, V. Riklefs // Abstract Book, Annual Conference of Association for Medical Education in Europe (AMEE). – Lyon, 2022. – P. 179. – https://amee.assetbank-server.com/assetbank-amee/action/viewAsset?id=3113&index=12&total=29&view=viewSearchItem.
3. Психометрический тест как индикатор профессиональной пригодности абитуриентов / Кемелова Г.С., Риклефс В.П., Касатова А.М., Аимбетова Д.Б. // Росмедобр-2022. Медицинадағы оқытудың инновациялық технологиялары». –Москва, 2022.– https://www.rosmedobr.ru/rosmedobr2022/thesis/64325/.
4. Миндубаева Ф.А., Риклефс В.П., Дробченко Е.А., Букеева А.С. Опыт использования новых образовательных технологий при модульном обучении студентов в Карагандинском медицинском университете / Материалы VIII Международной учебно-методической конференции «Медицинское образование: выбор поколения XXI века», 12-13 мая 2022 г. -Казань: Казанский ГМУ Минздрава России. C. 50-55
5. Stress response in medical students to different fidelity of simulation: impact for curriculum designers / V. Riklefs, Y. Drobchenko, A. Bukeyeva, G. Kemelova, D. Aimbetova // Abstract Book, Annual Conference of Association for Medical Education in Europe (AMEE). – Glasgow, 2023. – P. 940-941
6. «Анализ эффективности образовательных технологий с позиции развития гибких навыков и уровня психофизиологического напряжения у обучающихся» атты магистрлік диссертацияны зерттеу тобының мүшесі Е.А.Дробченко қорғады.

Зерттеу тобы:

1. Ларюшина Е.М. - жобаның ғылыми жетекшісі, медицина ғылымдарының кандидаты, профессор, «ҚМУ» КЕАҚ ішкі аурулар кафедрасының меңгерушісі Хирш индексі 4, Scopus авторының идентификаторы: 57196123971, ORCID 0000-0002-9590-690X.
2. Тургунов Е. М. - аға ғылыми қызметкер, медицина ғылымдарының докторы, профессор, «ҚМУ». КЕАҚ ғылыми және клиникалық жұмыс жөніндегі проректоры. Хирш индексі 2, Scopus авторының идентификаторы: 57193721109, ResearcherID: R-2915-2016, ORCID: 0000-0002-6486-3847
3. Марченко А. Б. - аға ғылыми қызметкер, PhD, «ҚМУ»КЕАҚ ЛКП жетекші ғылыми қызметкері. Хирш индексі 2, Scopus авторының идентификаторы: 57193758669, ORCID 0000-0002-0325-7659.
4. Самойлова Н.М. – кіші ғылыми қызметкер, 8d10100 "Медицина" мамандығы бойынша 2 жылдық PhD докторанты, дәрігер-гастроэнтеролог, «ҚМУ»КЕАҚ ішкі аурулар кафедрасының асситенті. ORCID: 0000-0003-0461-7078
5. Шкреба а. п.-кіші ғылыми қызметкер, "Жалпы хирургия" мамандығы бойынша 2 жыл оқыған резидент, эндоскопист-дәрігер.
6. Жумадилова Ж. А. - кіші ғылыми қызметкер, ғылым магистрі, «ҚМУ»КЕАҚ ЛКП ғылыми қызметкері. ORCID: 0000-0003-3227-1692.
7. Сейсенбекова А.К. - кіші ғылыми қызметкер, дәрігер-гастроэнтеролог, «ҚМУ» КЕАҚ ішкі аурулар кафедрасының ассистенті.

Алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу деңгейі жоғары. Міндеттер жоспар бойынша қатаң орындалады және шарттың техникалық ерекшелігіне сәйкес келеді.

1. 2022 жылы зерттеуге енгізілген 50 зерттеуге қатысушыны (IҚА бар 40 пациент, бақылау тобының 10 респонденті) зерттеу нәтижелері (клиникалық, зертханалық зерттеулер, эндоскопиялық, морфологиялық, сәулелік зерттеу әдістерінің деректері) дерекқорға енгізілді.

2. Зерттеуге қатысушылардың 84 (ІҚА бар 69, бақылау тобының 15 респонденті) телефон байланысы бойынша алдын ала әңгімелесуден кейін медициналық университеттің клиникасына шақырылды, IҚА бар 84 пациентке клиникалық тексеру жүргізілді, оған мыналар кіреді: шағымдарды, ауру тарихы мен өмір тарихын жинау, пациентті физикалық тексеру, алдыңғы зертханалық, аспаптық тексерулердің нәтижелерін талдау,ауруханаға жатқызу, зерттеу нәтижелері (клиникалық, зертханалық зерттеулер, эндоскопиялық, морфологиялық, сәулелік зерттеу әдістерінің деректері) дерекқорға енгізілді, биологиялық материалдар алынды, қан сарысуындағы ТМАО және ЛПС-протеин деңгейін анықтау орындалды, қанның жалпы талдауы, жалпы ақуыз, альбумин, қан сарысуындағы CRP, фекальды кальпротектин деңгейін зерттеу нәтижелері алынды, "NATIONAL LABORATORY Astana" ЖМ-ға нәжіс үлгілері жеткізілді.

3.IBM SPSS Statistics 22 бағдарламасын қолдана отырып, алынған зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу басталды.

4. ВНК-нің 3 қызметкері 2023 жылы ECCO халықаралық ұйымына мүше болды (Крон ауруы мен ойық жаралы колитті зерттеу жөніндегі Еуропалық қоғам): Ларюшина Е.М., Самойлова-Бедич Н. М., Сейсенбекова А. К.

5. Зерттеу нәтижелері конференцияларда баяндамалар түрінде баяндалады.

Нәтижелерді бағыттаудың мақсатты аудиториясы: ғылыми қызметкерлер, ЖПД дәрігерлері, гастроэнтерологтар, реаниматологтар, терапевт-дәрігерлер, IҚА пациенттері.

Жұмыс нәтижелерін тарату: шетелдік және отандық басылымдарда жариялау, теориялық және клиникалық пәндерді оқыту кезінде оқу процесіне енгізу.

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат.

Іргелі сипатқа ие бола отырып, зерттеу қойылған сұрақтарға жауап беруге және кейіннен осы бағытта жұмыс істеу қажеттілігі бар-жоғын, оның перспективалы болып табылатынын, IҚА бар пациенттер үшін жағдайды түзетудің балама әдістері мүмкін бе екенін шешуге мүмкіндік береді. Бұл диагностика мен емдеу стратегиясындағы таңдауларға теориялық тұрғыдан жақындауға ғана емес, сонымен қатар клиникалық дәрігердің мүмкіндігін кеңейтеді, бұл кейінірек ерте диагностикаға, яғни пациенттерді тиімді емдеуге әкеледі.

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар:

1. Распространенность и факторы риска ВЗК (по данным регистра Карагандинской области), Жиренбаева А.М, Игенбекова А.Т., VI-я Центрально-Азиатская международная научно-практическая конференция по медицинскому образованию «Образование будущего: ветер перемен», Караганды, НАО МУК, Караганда, 20-21.04.23 (постерлік баяндама);
2. Эпидемиологическая оценка и факторы воспалительных заболеваний кишечника у пациентов Центрального Казахстана, Самойлова-Бедыч Н.М., 25-й Международный медицинский Славяно-Балтийский международный форум “Санкт-Петербург-Гастро-2023-ON-Line ”, 18 мамыр 2023 ж. (ауызшы баяндама);
3. Новые грани изучения кишечных метаболитов: ТМАО и ВЗК. Ларюшина Е.М., Самойлова-Бедыч Н.М., Республиканская конференция с международным участием, посвященная “Всемирному дню здоровья пищеварения”, Астана, 2 маусым 2023 ж. (ауызшы баяндама);
4. ТМАО (триметиламин N-оксид): метаболит в роли биомаркера воспалительных заболеваний кишечника? Самойлова-Бедыч Н.М., Ларюшина Е.М., Сейсенбекова А.К., Марченко А.Б., Игенбекова А.Т., Жиренбаева А.М. ДВАДЦАТЬ ДЕВЯТАЯ ОБЪЕДИНЕННАЯ РОССИЙСКАЯ ГАСТРОЭНТЕРОЛОГИЧЕСКАЯ НЕДЕЛЯ, г. Москва, РФ, 26-28 қыркүйек, 2023 ж. (ауызшы баяндама, тезисті жариялау);
5. ТРИМЕТИЛАМИН-N-ОКСИД И АКТИВНОСТЬ ВОСПАЛИТЕЛЬНЫХ ЗАБОЛЕВАНИЙ КИШЕЧНИКА, Н.М. Самойлова-Бедыч, Е.М. Ларюшина, Н.В. Кабдулина, А.М. Жиренбаева, VIII Центрально-Азиатская гастроэнтерологическая неделя, Алматы, 5-7 қазан 2023 ж. (постерлік баяндама).
6. Жариялауға қабылданды және ауызша баяндама мақұлданды:Trimethylamine N-oxide: a metabolite associated with Crohn's disease? Samoilova-Bedych N.M., Laryushina Y.M., Marchenko A. B., Seisenbekova A. K., г. Банкгок, Тайланд, Asian Pacific Digestive Week, 6-9 желтоқсан 2023 ж.

1. Ибраева Л.К. - м.ғ.д., «ҚМУ» КеАҚ ішкі аурулар кафедрасының профессоры – жоба жетекшісі, https://orcid.org/0000-0002-9917-0258
2. Омаркулов Б.К. - м.ғ.к., қауымдастырылған профессор «ҚМУ» КеАҚ Қоғамдықденсаулық және кәсіби аурулар Институтының директоры,.https://orcid.org/0000-0002-3955-4452
3. Жарылкасын Ж.Ж. - м.ғ.к., қауымдастырылған профессор «ҚМУ» КеАҚ Қоғамдық денсаулық және кәсіби аурулар Институтының ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының меңгерушісі.https://orcid.org/0000-0001-5432-4842
4. Гребенева О.В. - м.ғ.д., доцент, «ҚМУ» КеАҚ ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының бас ғылыми қызметкері,. https://orcid.org/0000-0002-1758-3009
5. Рыбалкина Д.Х. - м.ғ.к., «ҚМУ» КеАҚ ішкі аурулар кафедрасының профессоры,. https://orcid.org/0000-0002-2041-1259
6. Бачева И.В. - PhD, «ҚМУ» КеАҚ ішкі аурулар кафедрасының қауымд. профессоры,. https://orcid.org/0000-0002-5576-8637
7. Шадетова А.Ж. - б.ғ.к., «ҚМУ» КеАҚ ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының жетекші ғылыми қызметкері,. https://orcid.org/0000-0003-3029-855X
8. Русяев М.В. - магистр, «ҚМУ» КеАҚ ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының ғылыми қызметкері,. https://orcid.org/0000-0003-3212-4211
9. Алексеев А.В. – магистр, «ҚМУ» КеАҚ ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының ғылыми қызметкері,. https://orcid.org/0000-0002-8988-3609
10. Сабиров Ж.Б. - биология магистрі, «ҚМУ» КеАҚ ғылыми санитариялық гигиеналық зертханасының жетекші ғылыми қызметкері, https://orcid.org/0000-0002-9922-3604.

Негізгі қолайсыз өндірістік факторлар:

- медициналық персоналы үшін магниттік құрамдас бөлігі бойынша 30-300 МГцрадиожиіліктегі МРТ-ЭҚК (жұмыс орындарының 41,2% - 4 4,6-16,2 А/м) және электрқұрамдас бөлігі бойынша өнеркәсіптік жиіліктегі ЭҚК (жұмыс орындарының 47,1% - % 1,3 кВ/м дейін) және шу деңгейінің жоғарылауымен (жұмыс орындарының 50% - 6 64,3 дБА дейін) ұштастыра отырып) және қолайсыз микроклиматпен (жұмыс орындарының 58,9% -воздуха ауа температурасы ПДУ-дан 4,60 С-қа жоғары; жұмыс орындарының 47,1% - 3 ауаның салыстырмалы ылғалдылығының 33,1%-ға дейін төмендеуі; ауа қозғалысының төмен жылдамдығы-0,02-0,08 м/с);

- электр компоненті бойынша өнеркәсіптік жиіліктегі УДЗ-ЭМӨ медициналық персоналы үшін (жұмыс орындарының 50% - на 0,55-1,1 В/м) шу деңгейінің жоғарылауымен (жұмыс орындарының 61,1% - на 51,6-дан 63,1 дБА-ға дейін), жарықтың жеткіліксіздігімен (жұмыс орындарының 83,3% - на 153 лк-ден кем) және қолайсыз микроклиматпен (жұмыс орындарының 77,8% - выше ауа температурасы ПДУ-дан 6,50 Сқа жоғары; жұмыс орындарының 66,7% - 3 ауаның салыстырмалы ылғалдылығының 30,1% - ға дейін төмендеуі; ауа қозғалысының төмен жылдамдығы-0,03-0,08 м/с);

- офтальмологиялық кабинеттердің медициналық персоналы үшін - шу деңгейінің жоғарылауы (жұмыс орындарының 33,3% - ы 50,4-тен 57,9 дБА-ға дейін), жарықтың жеткіліксіздігі (жұмыс орындарының 74,1% - ы 252 лк-ден кем) және қолайсыз микроклимат (жұмыс орындарының 92,6% - ы ауа температурасы 6,50 С-қа жоғары және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 17,2% - ға төмен; ауа қозғалысының төмен жылдамдығы-0,015-0,08 м/с).

2. Белгілі бір аурулардың дамуы үшін қауіптілігі төмен жұмыс орындарында ингаляциялық түсу нәтижесінде МРТ, УДЗ және офтальмологиялық кабинеттердің медициналық персоналының ағзасына химиялық заттардың дозалық жүктемелері. WHOQOL-BREF сауалнамасы бойынша медициналық персоналдың өмір сүру сапасын зерттеу нәтижелері бойынша зерттеуге енгізілген медициналық персоналдың жалпы өмір сапасы "жоғары"деп бағаланатыны анықталды. Медициналық персонал, қызмет бағытына қарамастан, жоғары субъективті әл-ауқатты көрсетеді, респонденттер олардың негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыратын және олардың тілектеріне жауап беретін Өмір сапасын атап өтеді.

Зерттеудің медициналық қызметкерлері 3 тобының жеткілікті физикалық және психологиялық әл-ауқатпен, әлеуметтік өзара әрекеттесу тұрғысынан сәттіліктің субъективті сезімімен сипатталады. МРТ кабинеттерінің медицина қызметкерлеріндегі «физикалық және психикалық салауаттылық» өмір сапасы саласының көрсеткіштері 82,0±2,0% - 7 құраса да, офтальмологиялық бейін-79,2±3,1% - 7 құрады, бұл УДЗ медицина қызметкерлеріндегі тиісті сала деңгейінен 68,8±2,8% - ға тең, статистикалық маңыздылық деңгейі тиісінше p=0,0004 және 0,008-ге тең.

Медицинскому персоналу 3х групп исследования характерно достаточное физическое и психологическое благополучие, субъективное ощущение успешности в плане социального взаимодействия. Хотя показатели сферы качества жизни «Физическое и психическое благополучие» у медицинских работников кабинетов МРТ составили 82,0±2,0%, офтальмологического профиля — 79,2±3,1%, что выше уровней соответствующей сферы у медицинских работников УЗД, равной 68,8±2,8%, со статистическим уровнем значимости p=0,0004 и 0,008 соответственно.

Сауалнамаға қатысқандардың 7,3% - ы үшін өмір сапасының біршама төмендеуі тіркелді және жағымсыз эмоционалдық күйлердің болуы мүмкін (мазасыздық, мазасыздық, шиеленіс), бос және бас тарту сезімі, жұмыс күнінің жоғары жүктемесін көрсете отырып, күнделікті өмірде біраз зерігу.

МРТ және ультрадыбыстық аппараттарда жұмыс істейтін медициналық персонал олардың жұмысына айтарлықтай әсер ететін факторлардың болуын субъективті түрде атап өтеді (әр түрлі жиіліктегі ЭМӨ, Шу, ПМП, дезқұралдардың жұмыс орнындағы әсері, жарықтың жеткіліксіздігі, оңтайлы емес ауа температурасы).

Психо-физиологиялық зерттеулердің нәтижелері бойынша депрессияның жеңіл (жұмсақ) дәрежесі МРТ мамандарының түнгі ауысымдарымен байланысты жұмыстағы шиеленістің, пациенттердің көптігінің, диагностиканың дұрыстығына жауапкершіліктің салдарынан дамуы мүмкін, ал депрессияның жоғары деңгейі ультрадыбыстық және офтальмологтардың кәсіби "күйіп қалуымен" байланысты болуы мүмкін.

Қартаюдың баяулауы, жас нақты жас және биологиялық жас мәндері ультрадыбыстық және офтальмологиялық кабинеттерге қарағанда МРТ кабинеттерінің медицина қызметкерлерінің жоғары физикалық өнімділігін анықтады. Бұл сондай-ақ ЭМӨ-нің төмен мәндерінің интермитивті әсерінің салдары болуы мүмкін және еңбек операцияларын орындау қауіпсіздігі талаптарын қатаң сақтай отырып, адам ағзасына ынталандырушы қолайлы әсер ретінде сипатталады.

Бақылау тобына қарағанда МРТ мамандарының назарының, сөздерге ауызша қысқа мерзімді есте сақтаудың және сандарға визуалды қысқа мерзімді есте сақтаудың орташа мәндері анықталды, бұл олардың психофункционалды қызметіне қауіп факторларының әсер етуінің жоғары қарқындылығын көрсетеді, бұл шаршауға әкеледі. МРТ мамандары арасындағы ақыл-ой жұмысының өнімділігі мен дәлдігі басқа зерттеу топтарына қарағанда төмен болды.

Тексерілген медициналық қызметкерлердегі гемодинамикалық көрсеткіштерді талдау нәтижелері бойынша негізгі және бақылау топтары қан тамырларының функционалдық жағдайының ең ерте нашарлауын және гипертония мен атеросклероздың бастапқы қалыптасу мүмкіндігін көрсетеді. Жүрек ырғағының өзгергіштігін (HRV) талдау нәтижелері бойынша МРТ және ультрадыбыстық кабинет қызметкерлерінде парасимпатикалық жүйенің белсенділігінің төмендеуі анықталды.

Биохимиялық және иммунологиялық зерттеулердің нәтижелері бойынша МРТ және УДЗ кабинеттерінің медицина қызметкерлерінде физиологиялық нормамен салыстырғанда елеулі метаболикалық өзгерістер анықталған жоқ. ЭҚК бақыланатын мәндерінде зерттеу тобындағы жылу соққысының көрсеткіші (SNR 60 ақуызы) бақылау тобындағы мәндерден ерекшеленбеді, бұл салыстырылатын топтар арасындағы иммунологиялық реакцияларда, сондай-ақ функционалдық белсенділігі төмендемеген молекулалық ферменттердің құрылымдық конфигурациясында айырмашылықтардың жоқтығын көрсетеді (креатининкиназа және оксидазотасинтетаза)

Эпидемиологиялық зерттеулердің нәтижелері бойынша УДЗ мамандарындағы онкологиялық аурулардың орташа көрсеткіші офтальмологтардағы ұқсас параметрден 2,33 есе, УДЗ мамандарындағы несеп-жыныс жүйесінің аурушаңдық көрсеткіші бақылау тобына қарағанда орта жаста да айтарлықтай жоғары екені анықталды, ал егде жастағы зейнеткерлік жаста УДЗ мамандарында тірек-қимыл жүйесі аурулары жетекші орын алып, аурушаңдықтан сенімді түрде асып түсті офтальмологтар. 2020 жылы пандемия кезінде. Қазақстанның ересек тұрғындарының COVID-19 нозологиясы бойынша сырқаттанушылықты Қарағанды облысының медицина қызметкерлерінің кәсіби когорттарының (офтальмологтар, ультрадыбыстық және сәулелік диагностика жөніндегі мамандар) сырқаттанушылығымен салыстыру кезінде 7-ден 11 есеге дейін елеулі асып кетулер анықталды.

Мақсатты тұтынушылар: биологиялық зертханалар мен жоғары оқу орындары кафедраларының ғылыми қызметкерлері, заманауи диагностикалық жүйелерді әзірлеушілер, облыстық денсаулық сақтау басқармалары мен санитарлық қадағалау ұйымдарының мамандары болады. Жүрек - қан тамырлары және жүйке жүйесінің өндірістік-детерминирленген ауруларының, неоплазмалардың және медицина қызметкерлеріндегі репродуктивті бұзылулардың канцерогендік және канцерогендік емес тәуекелдерін болжау және басқару өмір сүру жылдарының жоғалуын болдырмауға айтарлықтай әсер етеді. Қоршаған ортаның зиянды факторларының сандық және сапалық параметрлері, олардың жұмыс орнында шу-діріл, микроклиматтық және жарық факторлары бар иондамайтын сәулеленудің күрделі кешеніне ұшырайтын медицина персоналының денсаулық жағдайына әсерін болжау туралы ақпараттық деректер банкі (коммерциялық жағдайларда) одан әрі ғылыми зерттеулер үшін үлкен деректер базасын құру үшін берілуі мүмкін

Жоба бойынша негізгі жариялымдар:

1. Ibrayeva L.K., Grebeneva O.V., ShadetovaA.Zh., RybalkinaD.Kh., Minbayeva L.S., Bacheva I.V., Alekseyev A.V. Effect of Non-ionizing Radiation on the Health of Medical Staff of Magnetic Resonance Tomography Offices//Journal of Clinical Medicine of Kazakhstan.- 2021.-№18(4). – Р. 16-22.
2. 2022 жылғы «17» наурыздағы № 24448 авторлық құқық объектісіне куәлік «Иондамайтын сәулеленудің күрделі кешенінің адам ағзасына теріс әсерін анықтауды кешенді бағалау (медициналық персоналдың мысалында)». Авторлары: Ибраева Л.К., Омаркулов Б.К., Жарылқасын Ж.Ж., Гребенева О.В., Бачева И.В., Рыбалкина Д.Х., Шадетова А.Ж., Алексееев А.В., Русяев М.В., Сабиров Ж.Б
3. Ибраева Л.К. Medical and social health problems of medical personnel working in conditions with exposure to non-ionizing radiation // "Білім мен ғылымда инновациялық әдістерді әзірлеу және енгізу" халықаралық ғылыми-білім беру конференциясы. 11- 12.11.2022. Алматы.
4. Рыбалкина Д.Х. Morbidity of medical personnel with non-ionizing radiation exposure factors //"Білім мен ғылымда инновациялық әдістерді әзірлеу және енгізу"халықаралық ғылыми-білім беру конференциясы. 11- 12.11.2022. Алматы.
5. Бачева И.В. Heart rate variability in medical personnel of MRI and ultrasound departments: assessment of physiological phenomena and prognostic significance //"Білім мен ғылымда инновациялық әдістерді әзірлеу және енгізу"халықаралық ғылыми-білім беру конференциясы. 11- 12.11.2022. Алматы
6. Шадетова А.Ж., Гребенева О.В. Оценка биологического возраста медицинских работников при воздействии неионизирующих излучений // "Білім мен ғылымда инновациялық әдістерді әзірлеу және енгізу" халықаралық ғылыми-білім беру конференциясы, 11- 12.11.2022, Алматы
7. Авторлық құқық объектісіне 2023 жылғы «20» маусымдағы № 37337 "Қанның метаболикалық көрсеткіштеріне иондамайтын сәулеленудің күрделі кешенінің әсерін бағалау әдістері" куәлігі. Авторлары: Сабиров Ж.Б., Жарылқасын Ж.Ж., Гребенева О.В., Ибраева Л.К., Шадетова А.Ж., Омаркулов Б.К., Алексеев А.В., Русяев М.В., Рыбалкина Д.Х., Бачева И.В.
8. Авторлық құқық объектісіне 203 жылғы «22» маусымдағы № 37427 куәлік "Иондаушы емес сәулеленумен жанасатын медициналық персоналдың аллостатикалық жүктемесін талдау" Авторлары: Рыбалкина Д.Х., Ибраева Л.К., Гребенева О.В., Бачева И.В., Омаркулов Б.К., Жарылқасын Ж.Ж., Шадетова А.Ж., Алексеев А.В., Сабиров Ж.Б., Русяев М.В.
9. Ибраева Л.К., Гребенева О.В., Омаркулов Б.К., Рыбалкина Д.Х., Жарылкасын Ж.Ж., Бачева И.В., Шадетова А.Ж., Алексеев А.В., Сабиров Ж.Б., Русяев М.В. Жұмыс орындарының эргономикасы және медициналық мамандардың еңбек жағдайларының гигиеналық қауіпсіздігі сәулелік диагностика кабинеттері (МРТ және УДЗ) // Әдістемелік ұсынымдар. Қарағанды, 2023. - 31 б.
10. Сабиров Ж.Б., Ибраева Л. К., Шадетова А. Ж., Омаркулов Б. К., Рыбалкина Д. Х. Иондаушы емес сәулеленудің күрделі әсерінен медициналық персоналдың танымдық жағдайы // X –ші "Қоғамның, білім мен ғылымның тұрақты дамуының заманауи стратегиялары мен цифрлық трансформациялары" Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы. 26.06.2023. Мәскеу. - Б.421-424.
11. Алексеев А.В., Гребенева О. В., Жарылқасын Ж. Ж., Бачева И. В., Русяев М. В. Қазақстандағы иондаушы емес сәулеленудің әсеріне ұшыраған медициналық персоналдың өмір сапасы // X –ші "Қоғамның, білім мен ғылымның тұрақты дамуының заманауи стратегиялары мен цифрлық трансформациялары" Халықаралық ғылымипрактикалық конференциясы. 26.06.2023. Мәскеу. - Б.415-420.

Зерттеу тобы:

1. Камышанский Евгений Константинович – PhD, жоба жетекшісі. Хирш индексі – 2, Scopus жүйесіндегі автордың идентификаторы: 56324242300; ORCID http://orcid.org/0000-0001-8975-3612.
2. Төлеубаев Берік Еркебұланұлы – жетекші ғылыми қызметкер, медицина ғылымдарының докторы, хирургиялық аурулар кафедрасының меңгерушісі. Хирш индексі – 2. Scopus жүйесіндегі автор идентификаторы: https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57193660354; ORCID https://orcid.org/0000-0002-9640-2463 .
3. Сағынова Дина Азимовна – акад. Н.Д. Батпенов атындағы ҰҒТОО-ның қолданбалы зерттеулер бөлімінің меңгерушісі, PhD, ғылыми-педагогикалық өтілі 18 жыл. Хирш индексі – 1. Scopus жүйесіндегі автор идентификаторы:https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57193660757. ; ORCID https://orcid.org/0000-0001-9551-5354 .
4. Керімбеков Төлеген Икрамұлы - ғылыми қызметкер, хирургиялық аурулар кафедрасының ассистенті.
5. Қошанова Әмина Амантайқызы - кіші ғылыми қызметкер, PhD, КеАҚ «ҚМУ»хирургиялық аурулар кафедрасының қауымдастырылған профессоры. Хирш индексі – 1. Scopus жүйесіндегі автор идентификаторы:https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57193661832 ; ORCID https://orcid.org/0000-0001-8620-2196 .
6. Руденко Александр Петрович - кіші ғылыми қызметкер, «ҚМУ»ҰАО хирургиялық аурулар кафедрасының докторанты .
7. Ташметов Елярбек Розматжанұлы - кіші ғылыми қызметкер «ҚМУ»ҰАО хирургиялық аурулар кафедрасының докторанты. Scopus жүйесіндегі автор идентификаторы: https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57211853135 ; ORCID https://orcid.org/0000-0002-2614-4710

2023 жылы сүйек ақауының жазылу динамикасын анықтау үшін гистологиялық зерттеу жүргізілді. Осы мақсатта 5 топ (әрқайсысы 30 қоян) құрылды: 1 топ – PRP бар аллографт; 2 топ – бисфосфанат қосылған аллографт; 3-топ – BMP-2 бар аллографт; 4 - BMP-2+ бисфосфонаты бар аллографт; 5-топ – аллографт қана. Оларға ортан жілігінің ақауының үлгісін қалыптастыру үшін ота жасалды. Топтардағы ақаулар әртүрлі биологиялық ыдырайтын материалдармен толтырылды. Бағалау 14 және 30 күндері жүргізілді. Гистологиялық талдау нәтижелері сүйек ақауы регенерациясының PRP және BMP-2 топтарында жаңадан пайда болған сүйек тінінің басым болуымен қарқынды жүретінін көрсетеді. BMP-2+бисфосфонат және тек бисфосфонат тобында сүйек ақауы негізінен фиброз тінімен жабылған.

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат.

Эксперименттік зерттеудің қанағаттанарлық нәтижелері клиникалық зерттеуді өткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, зерттеу нәтижелері ортопедия, хирургия, онкология және т.б. салаларда жұмыс істейтін ғылыми мамандарға, магистранттар мен докторанттарға пайдалы болады.

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар:

1. Dina Saginova, Elyarbek Tashmetov, Yevgeniy Kamyshanskiy, Marietta Arutyunyan, Ibrahim Rustambek. The histological assessment of new bone formation with zolendronic acid loaded bone allograft in rabbit femoral bone defect// Journal of medicine and life.-2023.-16(4) doi 10.25122/jml-2022-0314. (65 процентиль)
2. Saginova, D.; Tashmetov, E.; Kamyshanskiy, Y.; Tuleubayev, B.; Rimashevskiy, D. Evaluation of Bone Regenerative Capacity in Rabbit Femoral Defect Using Thermally Disinfected Bone Human Femoral Head Combined with Platelet-Rich Plasma, Recombinant Human Bone Morphogenetic Protein 2, and Zoledronic Acid// Biomedicines 2023, 11, 1729. https://doi.org/10.3390/biomedicines11061729 (57 процентиль)
3. Saginova, D.; Tashmetov, E.; Tuleubayev, B.; Kamyshanskiy, Y.; Davanov Sh. Effect of Platelet-rich Plasma Combined with Marburg Bone Bank-prepared Bone Graft in Rabbit Bone Defect Model// Shiraz E-Med J. 2023 September; 24(9):e136960. DOI: https://doi.org/10.5812/semj-136960 (36 процентиль)

Зерттеу тобы: 

---

 

Әдебиеттерді шолуды талдау негізінде дүние жүзіндегі және Қазақстандағы жоғары оқу орындарында студенттердің жалпы денсаулық сауаттылығын зерттеудің талдау нәтижелері алынды. Әдебиеттік шолу нәтижелері бойынша студенттер мен жастардың денсаулық сақтау сауаттылығына қатысты түрлі мәселелер бойынша 114 жарияланым сарапталды. Талдау стандартталған халықаралық бағалау құралының қажет екенін көрсетті. Әл-ауқатты жақсарту және теңсіздіктерді азайту үшін арнайы араласулар мен технологиялық бастамаларды қамтитын кешенді тәсіл өте маңызды. Бір шолу ҒЖБК ұсынған Journal of Clinical Journal of Kazakhstan журналына жіберілді

1071 адамның деректер базасы Қарағанды қаласының жоғары оқу орындарының студенттері арасында жалпы денсаулық сақтау сауаттылығы және сауаттылық салаларын бағалау нәтижелері бойынша: цифрлық сауаттылық, егу сауаттылығы және денсаулық сақтау жүйесіндегі навигация нәтижелерімен қалыптастырылды (Қарағанды қ.) «ҚМУ», Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті), медицина және денсаулық сақтау, техника және технология, гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар мамандықтары бойынша. Студенттердің 45% барлық салалар бойынша медициналық сауаттылықтың барабар деңгейіне ие. Медицина студенттері арасында адекватты денсаулық сауаттылығының жоғары жиілігі байқалады.

Қарағанды қаласындағы жоғары оқу орындарының студенттері арасында сауалнама жүргізу нәтижесінде алынған мәліметтерге корреляциялық және регрессиялық талдау жүргізілді. Корреляциялық және регрессиялық талдау нәтижелері бойынша оқу курсы, жасы, тұрғылықты жері, әкесінің білімі (барлық көрсеткіштер үшін p-мәні көбірек 0,001) медициналық сауаттылық деңгейімен байланысты факторлар болып табылады

Қарағанды қаласындағы жоғары оқу орындарының студенттері арасында сауалнама жүргізу нәтижесінде алынған мәліметтерге корреляциялық және регрессиялық талдау жүргізілді. Регрессиялық және корреляциялық талдау нәтижелеріне сүйене отырып, денсаулық сауаттылығы деңгейі студенттердің денсаулық тәртібінің келесі көрсеткіштеріне әсер ететіні атап өтілді: вакцинацияға көзқарас, алкогольді тұтыну, соңғы 12 айдағы дәрігерлерге бару, денсаулықты өзін-өзі бағалау (барлық көрсеткіштер үшін p-мәні көбірек 0,001).

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат

Алынған нәтижелер бойынша Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарының студенттері арасында денсаулық сақтау сауаттылығы саласындағы құзыреттерді дамыту бойынша ұсынымдар әзірленетін болады (оқу-әдістемелік кешен, оның ішінде оқулық, оқу материалын меңгеруге арналған бақылау-өлшеу құралдары, үлестірме материалдар).

Мақсатты тұтынушылар жоғары оқу орындары мен алғашқы медициналықсанитарлық көмек ұйымдарындағы денсаулық мектептері болады. Барлық материалдар, сондай-ақ әзірленген оқу-әдістемелік кешендер оқу процесінде пайдаланылады, сонымен қатар «ҚМУ» КЕАҚ оқытушылары мен студенттеріне қолжетімді болады.

Зерттеу тобы:

1. Тургунов Е.М. – медицина ғылымдарының докторы, КеАҚ «ҚМУ»; Ғылыми-клиникалық жұмыс жөніндегі проректор; Scopus Author ID - 57215313148, https://orcid.org/0000-0002-6486-3847
2. Шакеев К.Т. - ж.ғ. к., КеАҚ «ҚМУ» хирургиялық аурулар кафедрасының профессоры; Scopus Author ID- 56801885500 https://orcid.org/0000-0002-7802-14644
3. Авдиенко О.В. – КеАҚ «ҚМУ»; ҒЗЗ ӨтҒИ к.ғ.к; Scopus Author ID – 57221804349, https://orcid.org/0000-0001-9436-8778
4. Лавриненко А.В. - ғ. к., магистр, «ҚМУ»КеАҚ ҒЗЗ ӨтҒИ меңгерушісі, Scopus Author ID – 57193763117, https://orcid.org/0000-0001-9122-1279
5. Матюшко Д.Н. –а. ғ. к., PhD, ҚОДСБ қатысты ШЖҚ КМК "Қарағанды қ. №1 көпбейінді ауруханасының" хирургиялық қызметінің жетекшісі; Scopus Author ID- 57193721109,https://orcid.org/0000-0002-7884-0507
6. Мугазов М.М.- а. ғ. к., PhD, ҚМУ КеАҚ Жедел медициналық көмек, анестезиология және реаниматология кафедрасының асс. профессоры; Scopus Author ID – 57209321668, «МУК»; Scopus Author ID – 57209321668, https://orcid.org/0000-0002-7739-8999
7. Аманова Д.Е. – а. ғ. к., PhD, «ҚМУ» КеАҚ Хирургия кафедрасының асс. профессоры; ResearcherID: AAF-4009-2022, Scopus Author ID 57209749331, https://orcid.org/0000-0001-6293-7833
8. Огизбаева А.В. – а. ғ. к., PhD, «ҚМУ» КеАҚ Жедел медициналық көмек, анестезиология және реаниматология кафедрасының асс. профессоры, Scopus Author ID - 57331445400, https://orcid.org/0000-0003-1006-1870
9. Асамиданова С.Г. – к. ғ. к., «ҚМУ» КеАҚ PhD докторанты. Scopus Author ID - 57193911046,https://orcid.org/0000-0002-9819-3079
10. Нұралы Ш.С. – к. ғ. к., «ҚМУ» КеАҚ PhD докторанты.https://orcid.org/0000-0002-0137-3242
11. Әбдірахман Н. – «ҚМУ» КеАҚ экономисты

Биоматериалды жинау, тасымалдау және сақтау, ИФТ жүргізу және көп ағзалы дисфункция синдромы бар емделушілерде құрсақішілік қысымды өлшеу үшін СЖТ әзірленді.

Зерттелетін биомаркерлерді анықтау үшін веноздық қан алынады және көп ағзалы дисфункция синдромы бар науқастарда құрсақішілік қысым өлшенеді.

Көп органикалық дисфункция синдромы бар 21 науқастың қан сарысуындағы зерттелетін биомаркерлердің деңгейі туралы алдын ала деректер алынды: 1-ші күні орташа LBP деңгейі 5710,0 нг/мл, 3-ші күні – 4835,4 нг/мл, 7-ші күні – 5871,2 нг/мл, sCD14-ST 1-ші күні – 168,7 нг/мл, 3-ші күні – 158,9 нг/мл болды. мл, 7-ші күні - 148,2 нг/мл, I-FAB 1 күні - 132,2 пг/мл, 3-ші күні - 112,0 пг/мл, 7-ші күні - 91,2 пг/мл.

Алынған ғылыми нәтижелердің қолдану мүмкіндігі: зерттелетін биомаркерлерді анықтау әдістері, сонымен қатар құрсақішілік қысымды өлшеу, олардың өзара байланысы тек көп ағзалы дисфункциясы бар науқастарда ғана емес, ішек микрофлорасының транслокациясын зерттеуде одан әрі зерттеуге мүмкіндік береді. Ұжымдық пайдалануға арналған зертхананың имиджін жақсарту инвестицияларды тартуға және Қазақстандағы және шетелдік серіктестердің ғылыми-зерттеу топтарымен зерттеулер жүргізуге көмектеседі. Заманауи жоғары технологиялық зерттеу әдістерін меңгеру оқу платформасын құру (шеберлік сыныптар, біліктілікті арттыру, жұмыс орнында мамандандыру және т.б.) түрінде коммерцияландыру перспективасын жасайды.

Нәтижелердің мақсатты тұтынушылары: зерттеушілер, дәрігерлер; әртүрлі шығу тегі көп ағзалы дисфункциясы синдромы бар науқастар.

Зерттеу тобы:

Үлгілерді өсіру, культивациялау және сақтау процесі басталды. Сондай-ақ, H. Pylori бактериясының микробқа қарсы препараттарға сезімталдығын анықтау бойынша жұмыс кезеңі басталды.

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат.

Зерттеу нәтижелері гастроэнтерологиядағы H. pylori диагностикасында пайдалы болады.

Зерттеу тобы:

1. Ахметова Сауле Балтабаевна – жоба жетекшісі, КеАҚ «ҚМУ» клиникалық иммунология, аллергология және микробиолгия кафедрасының меңгерушісі. Хирш индексі – 6, https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=25030129100,https://orcid.org/0000-0002-8112-742X
2. Тулеубаев Берик Еркебуланович – жетекші ғылыми қызметкер, м.ғ.д., профессор, КеАҚ «ҚМУ» хирургиялық аурулар кафедрасының меңгерушісі. Хирш индексі – 2,https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57193660354,https://orcid.org/0000-0001-9551-5354
3. Кошанова Амина Амантайкызы – ғылыми қызметкер, КеАҚ «ҚМУ» хирургиялық аурулар кафедрасының қауымдастаралған профессоры. Хирш индексі – 1,https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57193661832, https://orcid.org/0000-0001-8620-2196
4. Беляев Илья Андреевич – ғылыми қызметкер, КеАҚ «ҚМУ» клиникалық иммунология, аллергология және микробиолгия кафедрасының ассистенті. https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55935731100, https://orcid.org/0000-0003-3373-2059
5. Косилова Екатерина Юрьевна – кіші ғылыми қызметкер КеАҚ «ҚМУ» хирургиялық аурулар кафедрасының 3 курс докторанты.
6. Амирханова Жанерке Талгаткызы – кіші ғылыми қызметкер, КеАҚ «ҚМУ» клиникалық иммунология, аллергология және микробиолгия кафедрасының ассистенті.

Қол жеткізілген нәтижелер:

Хирургиялық араласу технологиясы егеуқұйрықтардағы ұзын түтікшелі сүйек ақауының оңтайлы үлгісін жасау үшін жасалды.

Егеуқұйрықтардағы сүйек ақауларын толтыру үшін наноцеллюлоза негізіндегі биокомпозитпен толтыру әдісі әзірленді.

in vivo экспериментінде түтікшелі сүйектің сүйек ақауының үлгісіндегі биокомпозиттің тәжірибелік және клиникалық өзара әрекеттесуі туралы аралық деректер алынды.

Потенциалды пайдаланушылар үшін ақпарат: Алынған in vivo деректерінің негізінде клиникалық тәжірибеде, атап айтқанда травматологияда, трансплантологияда және нейрохирургияда одан әрі пайдалану мүмкіндігі жайлы болжамдар беріледі.

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар.

1. Шолу мақаласы ҒЖБССҚЕК (КОКСОНВО) ұсынған отандық басылымда жарияланған:
2. 1. «Травматологияда наноцеллюлоза негіздегі биокомпозиттерді қолану потенциалы» Төлеубаев Б.Е., Косилова Е.Ю., Қошанова А.А., Феоктистов В.А., Керімбеков Т.И. Traumatology and Orthopedics of Kazakhstan, Spetial issue. Number 68(2023).

Зерттеу тобы:
1. ККишкентаева Анаркуль Сериковна – «Қарағанды медициналық университеті» КеАҚ, фармация мектебінің қауымдастырылған профессор – зерттеушісі, жоба жетекшісі, PhD.Хирш индексі: 3. Scopus ID: 55799125700. ORCID: 0000-0002-9169-3492.
Жарияланымдар тізімі:
2. Adekenov S.M., Kishkentayeva A.S., Khasenova A.B., Gatilov Y.V., Bagryanskaya I.Y. New arylhalo-derivatives of grosshemin //Chemistry of Natural Compounds.- 2021.-57(4).- P. 685–690 (Импакт-фактор 0.708, процентиль по CiteScore 1.3, Q3), https://doi.org/10.1007/s10600-021-03450-7.
3. Адекенов С.М., Кишкентаева А.С., Шаймерденова Ж.Р., Атажанова Г.А. Бимолекулярные соединения на основе природных метаболитов //Химия природных соединений. - 2018.-№3-Р.394-399 (Импакт-фактор 0.708, процентиль по CiteScore 1.3, Q3), https://doi.org/10.1007/s10600-018-2380-5
4. Schepetkin I.A., Kirpotina L.N., Mitchell P.T., Kishkentaeva А.S., Shaimerdenova Zh.R., Atazhanova G.A., Adekenov S.M., Quinn M.T. The natural sesquiterpene lactones arglabin, grosheimin, agracin, parthenolide, and estafiatin inhibit T cell receptor (TCR) activation// Phytochemistry. - 2018.-V. 146.-P. 36-46 (Импакт-фактор 4,004, процентиль по CiteScore 6.2),https://doi.org/10.1016/j.phytochem.2017.11.010
5. Khlebnikov A.I., Schepetkin I.A., Kishkentaeva A.S.,ShaimerdenovaZh.R., Atazhanova G.A., Adekenov S.M., Kirpotina L.N., Quinn M.T. Inhibition of T cell receptor activation by semi-synthetic sesquiterpene lactone derivatives and molecular modeling of their interaction with glutathione and tyrosine kinase ZAP-70 // Molecules. – 2019. – 24(2). – Р. 350-367 (Импакт-фактор4.927, процентильпо CiteScore – 5.9,Q1), https://doi.org/10.3390/molecules24020350
6. Kishkentayeva A.S., Adekenov S.M., Drašar P.B. Production technologies of pharmacologically active sesquiterpene lactones //Eurasian chemico-technological journal.-2018.-№4.-P.289-297 (Импакт-фактор 0.157, процентиль по CiteScore–1.3,https://doi.org/10.18321/ectj766 .
Зерттеу тобы:
7. ШШульгау Зарина Токтамысовна – медицина ғылымдарының кандидаты, «Ұлттық биотехнология орталығы» ЖШС, токсикология және фармакология зертханасының меңгерушісі. Хирш индексі: 8, Scopus ID: 25651954000, Researcher ID: L-1400-2015, ORCID: 0000-0001-8148-0816
8. Шакаримова Куаныш Казбековна - «ҚМУ» КеАҚ, фармация мектебінің декан орынбасары, химия магистрі, окончила докторантуру PhD «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы бойынша PhD бітірді. ORCID 0000-0003-0336-7142.
9. Тельменбетова Айнур Бекеновна - «ҚМУ» КеАҚ, фармация мектебінің лаборанты..
10. Қайратова Жанаргуль - «ҚМУ» КеАҚ фармация мектебінің магистранты
11. Сабитова Аружан - магистрант НАО «МУК».
Жарияланымдар тізімі
12. Stalinskaya A.L., Shulgau Z.T., Sergazy Sh.D., Gulyaev A.E., Turdybekov D.M., Turdybekov K.M., Kulakov I.V. Synthesis, structure, and biological activity of N-p-(dimethylamino)-N′-(p-dimethylaminobenzylidene)-N,N′′-diphenylbenzohydrazonohydrazide // Russian Journal of General Chemistry. – 2022. –V. 92, No2. – P. 147–153 (Импактфактор0.868, процентиль по CiteScore 1.3, Q4),https://doi.org/10.1134/S107036322202002 5.
13. Sergazy Sh., Gulyayev A., Amangeldiyeva A., Nurgozhina A., Nurgaziyev M., Shulgau Z., Chulenbayeva L., KhassenbekovaZh., Kushugulova A., Aljofan M. Antiradical and cytoprotective properties of Allium nutans L. Honey Against CCL4-Induced Liver Damage in Rats // Front. Pharmacol. - 2021.-V.12 (Импакт-фактор5.33, процентильпоCiteScore – 6,2Q1), https://doi.org/10.3389/fphar.2021.687763
14. Sergazy S., Shulgau Z., Fedotovskikh G., Chulenbayeva L., Nurgozhina A., Nurgaziyev M., Krivyh E., Kamyshanskiy Ye., Kushugulova A., Gulyayev A., Aljofan M. Cardioprotective effect of grape polyphenol extract against doxorubicin inducedcardiotoxicity // Scientific Reports. - 2020. – V.10, No 1. – P. 1-12 (Импакт-фактор 4,576, процентиль по 7.1, Q1), https://doi.org/10.1038/s41598-020-71827-9
15. Kayukova L.A., Uzakova А.B., Baitursunova G.P., Dusembaeva G.Т., Shulgau Z.Т., Gulyayev A.Ye., Sergazy Sh.D. Inhibition of α-amylase and α-glucosidase by new -aminopropionamidoxime derivatives // Pharmaceutical Chemistry Journal. – 2019. - Vol. 53, No. 2. – P. 129-133 (Импакт-фактор 0.837, процентиль по CiteScore – 6.9, Q4),https://doi.org/10.1007/s11094-019-01966-5
16. Shulgau Z., Sergazy Sh., Krivoruchko T., Kenzhebayeva N., Sagindykova B., Gulyayev A. Osteoprotective properties of RNA-containing drug osteochondrin S on the model of insufficiency of sex hormones in rats // Int. J. Morphol. – 2017. – Vol. 35 (4). – P. 1233-1238 (Импакт-фактор 0.499, процентиль по CiteScore – 0.7, Q3), https://doi.org/10.4067/s0717-95022017000401233
17. Sergazy Sh., Shulgau Z., Zhulikeyeva A., Ramankulov Y., Palamarchuk I.V., Kulakov I.V. Cytoprotective activity of newly synthesized 3-(arylmethylamino)-6-methyl-4-phenylpyridin-2(1H)-ones derivatives// Molecules. – 2022. – V.27(17). - 5362 (Импакт-фактор4.927, процентиль по CiteScore – 5.9, Q1),https://doi.org/10.3390/molecules27175362
18. Keyer V., Syzdykova L., Zauatbayeva G., Zhulikeyeva A., Ramanculov Y., Shustov A.V., Shulgau Z. Tilorone and cridanimod protect mice and show antiviral activity in rats despite absence of the interferon-inducing effect in rats//Pharmaceuticals. – 2022. – V.15, No5. – P. 617 (Импакт-фактор 5.215, процентиль по CiteScore – 4.0, Q2),https://doi.org/10.3390/ph15050617

Есеп нәтижесінде кумарин-3-карбон қышқылының негізінде алғаш рет құрамында 1,2,3-триазол фрагменті бар 5 жаңа туынды синтезделіп алынды. Синтезделген қосылыстардың құрылысы қазіргі замануи спектрлік әдістермен (ИҚ, 1H, 13C ЯМР) дәлелденді.

Антирадикалды белсенділікті зерттеу: Ұсынылған үлгілердің DPPH радикалына қарсы антирадикалды әсері анықталды. Сыналған қосылыстар сынақ жүйесінің жағдайында антирадикалдық белсенділікті көрсетпеді. Гемореологиялық белсенділікті зерттеу: Зерттеу объектілері кумарин-3-карбон қышқылы негізінде синтезделіп алынған үлгілер қан гипертұтқырлығы in vitro моделінде гемореологиялық белсенділік үшін зерттелген. Қосылыс 1 in vitro қанның гипертұтқырлығын тексеру жүйесінде зерттелген гемореологиялық белсенділігін көрсетті, шпиндельдің барлық жылдамдығында қанның тұтқырлығын төмендетеді. Қалған сыналған үлгілер in vitro қанның гипертұтқырлығының зерттелген жүйесінде гемореологиялық белсенділікті көрсетпеді. Салыстырмалы препарат пентоксифиллин препараты қанның гипертұтқырлығының in vitro үлгісінде стандартты гемореологиялық белсенділікті көрсетті.

Үлгілердің микробқа қарсы белсенділігін зерттеу: Микробқа қарсы зерттеу нәтижесінде барлық сынамаланатын үлгілер Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis грамоң тест-штамдарына және Escheriсhia coli грам-теріс таяқшасына қатысты микробқа қарсы белсенділік көрсететіні анықталды, олар үшін олардың минимум тежегіш концентрациясы 12.5 және 50 мкг/мл шегінде болады. Сонымен қатар, барлық ұсынылған үлгілердің ішінен №16 тәжірибе Staphylococcus aureus АТСС 6538 грам-оң тест-штамына да қатысты, сондай-ақ Escheriсhia coli грам-теріс тест-микроорганизміне қатысты бір мезгілде орташаайқын бактерияға қарсы белсенділікті көрсетті, оның минимум тежегіш концентрациясы осы тест-штамдарына қатысты 12,5 мкг/мл құрады. Сондай-ақ осы қосылыс №16 тәжірибе Сandida albicans ашытқыш саңырауқұлақтарға қатысты (МИК=25мкг/мл) саңырауқұлаққа қарсы орташа әрекет көрсетті. № 6 тәжірибе, №7 тәжірибе, №12 тәжірибе, №16 тәжірибе үлгілері Staphylococcus aureus АТСС 6538 грам-оң тест-штамына қатысты орташа айқын бактерияға қарсы белсенділік көрсетті, олардың МИК 12,5 және 25 мкг/мл құрады. Bacillus subtilis АТСС 6633 және Escheriсhia coli АТСС 25922 тест-штамдары үшін бірқатар сыналатын қосылыстар № 6 тәжірибе, №7 тәжірибе, №12 тәжірибе, №16 тәжірибе үшін минимум тежегіш концентрациясы 12,5-50 мкг/мл шегінде құрайды. Бұл ретте, № 12 тәжірибе және №16 тәжірибе үлгілері Escheriсhia coli грам-теріс тестштамына қатысты бактерияға қарсы белсенділікті басқа үлгілерге қарағанда жоғары көрсетті (МИК=12,5 мкг/мл). Саңырауқұлаққа қарсы әлсіз әсер №10 тәжірибе, №17 тәжірибе қосылыстарында Candida аlbisans АТСС 10231 ашытқы тәрізді саңырауқұлақтарына қатысты, 50 мкг/мл концентрацияда анықталды.

Үлгілердің цитотоксикалық белсенділігін зерттеу: № 6 тәжірибе, №7 тәжірибе, № 10 тәжірибе, № 12 тәжірибе, №16 тәжірибе in vitro өсіру жағдайында Artemia salina (Leach) теңіз шаянының дернәсілдеріне қатысты. Жүргізілген эксперимент негізінде №7 тәжірибе үлгісі, 1, 10 және 100 мкг/мл концентрацияларда әлсіз цитоуыттылық белсенділікті көрсететіні анықталды, сондықтан №7 тәжірибені қолданған кезде дернәсілдердің өлімі сәйкесінше 22,2%, 33,3% және 33,3% құрайды. № 10 тәжірибе үлгісі 10 және 100 мкг/мл концентрациясында цитоуыттылықты сәйкесінше - 22,2% және 44,4%, 22,2% көрсетеді. Заттар № 6 тәжірибе, № 12 тәжірибе, №16 тәжірибе 100 мкг/мл концентрациясында орташа уыттылықты көрсетті. Осылайша, № 7 тәжірибе, № 10 тәжірибе үлгілер Artemia salina (Leach) теңіз шаян дарының дернәсілдеріне қатысты әлсіз цитоуыттылықты көрсетеді. № 6 тәжірибе, № 12 тәжірибе үлгілері 100 мкг/мл концентрациядағы №16 тәжірибе Artemia salina (Leach) теңіз шаяндарының дернәсілдеріне қатысты орташа цитоуыттылықты көрсетеді. Сонымен қатар, ұсынылған үлгілердің уыттылығының көрінісі дозаға тәуелді. Сонымен, 1 және 10 мкг/мл концентрациясында бұл үлгілер Artemia salina теңіз шаяндарының дернәсілдеріне қатысты 100 мкг/мл концентрациясына қарағанда әлсіз уыттылықты көрсетеді.

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат.

Кумариндер негізінде әзірленген синтез әдістері Н.Н. Ворожцов атындағы Новосібір органикалық химия институтында СБ РҒА (Новосібірск, Ресей Федерациясы), «Фитохимия ХҒӨХ» АҚ және т.б. табиғи қосылыстарды модификациялау бойынша ғылыми-зерттеу институттарында қолданылады.

1. Кадырова И.А. - «Медицина» мамандығы бойынша PhD, клиникалық-зертханалық диагностика дәрігері, «ҚМУ» КЕАҚ ғылыми-зерттеу зертханасының аға ғылыми қызметкері. h-индексі - 5, ORCID ID 0000-0001-7173-3138.
2. Бабенко Д.Б. - «Медицина» мамандығы бойынша PhD, молекулярлық-генетикалық зерттеу әдістері, биоинформатика, статистикалық талдау және машиналық оқыту әдістері бойынша маман. h-индексі – 5 (Scopus); 2 (Web of Knowledge). Scopus авторының идентификаторы: 55935641200 SPIN-коды: 3567-2768, ResearcherID P-8052-2017, ORCID 0000-0003-2280-2146.
3. Егоров Сергей - «Иммунология» мамандығы бойынша PhD (Торонто Университеті). Жобада иммунологиялық әдістер бойынша және иммунопатогенезді интерпретациялау бойынша кеңесші рөлін атқарады. h-индексі – 17, ORCID ID 0000-0002-7136-7921.
4. Лавриненко А.В. - «Медицина» мамандығы бойынша магистр, 3 оқу жылының докторанты, «ҚМУ» КЕАҚ ғылыми-зерттеу зертханасының меңгерушісі. h-индексі - 1, ORCID 0000-0001-9436-8778.
5. Колесниченко С.И. - «ҚМУ» КЕАҚ ғылыми-зерттеу зертханасының кіші ғылыми қызметкері. ORCID 0000-0003-3515-8900
6. Ступина Е.А. - Қарағанды қ. облыстық клиникалық ауруханасының тамшылы және нейроинфекция бөлімшесінің меңгерушісі, инфекционист-дәрігері.
7. Султанбекова А. А. - отоларинголог-дәрігер, PhD докторант. .

Жоба толығымен жүзеге асырылды.

Зерттеу тобы Оңтүстік Америка мен Қазақстанның біріктірілген ақпараттарына негізделген in silico машиналық оқыту алгоритмінің өнімділігін бағалады, сондай-ақ SARS-CoV-2-ден үлгілерді ажырату мақсатында өздерінің ML модельдерін үйретті. SVMR және DT модельдері ROCAUC-тың сәйкесінше 0,983 және 0,972 көрсеткіштерінен асып түсетін жоғары өнімділікті көрсетті. SVM-R әсіресе Қазақстан үлгілерін ажыратуда тиімді, ол SARS-CoV-2+ үшін 88,0%, NCARI үшін 95,0% және AC үшін 78,0% дәлдікке жетеді. MALDI MS-тің әртүрлі ЖРИ-ды анықтауда инновациялық- диагностикалық құрал ретіндегі потенциялын анықтау, сонымен қатар эпидемиологиялық жағдайдың ауыспалы болуын ескере отырып, клиникалық тәжірибеге енгізу алдында MS/ML әдісін қосымша оңтайландыру қажеттілігі атап өтілді.

Зерттеу нәтижелерін қолдану салаларына жатады: жұқпалы аурулар, клиникалық микробиология, зертханалық диагностика..

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар:

2021 жыл:
1. 1. Lavrinenko A., Kolesnichenko S., Turmukhambetova A., Kadyrova I. Respiratory pathogens co-infection in patients with COVID-19 pneumonia in Kazakhstan//Microbiology society. Annual conference online 2021. Poster abstract book 26–30 April 2021, Р 282.
2022 ыжл:
2. 2. Kadyrova I, Yegorov S, Negmetzhanov B, Kolesnikova Y, Kolesnichenko S, Korshukov I, et al. (2022) High SARS-CoV-2 seroprevalence in Karaganda, Kazakhstan before the launch of COVID-19 vaccination. PLoS ONE 17(7): e0272008. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0272008 (Scopus -87 процентиль, Q1).
3. 3. Kadyrova I.A., Sultanbekova A.A., Barkhanskaya V.I., Kolesnichenko S.I., Kolesnikova E.А., Lavrynenko А.V., Korshukov I.V., Bekov Ye.K., Yegorov S.V., Babenko D.B. Application of MALDI MS mass spectrometry for the detection of SARS-CoV-2 in nasopharyngeal swabs//Systematic review Science & Healthcare, 2022. (Vol. 24) 5, Р. 36-44. (КОКСОН).
4. 4. I. Kadyrova, S. Kolesnichenko, Ye. Kolesnikova, I. Korshukov, V. Barkhanskaya, A. Sultanbekova, D. Babenko SARS-COV-2 Detection in MALDI-TOF Mass Spectra by Machine Learning/ Int'l Conference on Mathematical Modeling in Physical Sciences September 5-8, 2022 Virtual, on-line Conference
5. 5. S.I. Kolesnichenko, I.A. Kadyrova, I.V. Korshukov, Ye.A. Kolesnikova, V.I. Barkhanskaya, D.B. Babenko SARS-COV-2 DETECTION USING MALDI-TOF AND MACHINE LEARNING APPROACH// IX International Conference of Young Scientists: Virologists, Biotechnologists, Biophysicists, Molecular Biologists and Bioinformaticians within the framework of the OPENBIO Open Communications Platform.
2023 жыл:
6. 6. Yegorov S., Kadyrova I. et al «Application of MALDI MS and Machine Learning to Detection of SARS-CoV-2 and non-SARS-CoV-2 Respiratory Infections» находится на рецензировании в журнале PLOS One, опубликован препринт https://doi.org/10.1101/2023.08.31.23294891
7. 7. А.А. Султанбекова, И.А. Кадырова, Д.Б. Бабенко. Maldi-Tof масс-спектрометрия және машиналық оқыту әдістерін қолдану арқылы sars-cov-2 вирусын диагностикалаудың экспресс әдісін бағалау// Фармакология Казахстана, 2023, № 1, С. 262-276
8. 8. А.А. Султанбекова. Опыт применения время пролетной масс-спектрометрии (MALDI-TOF) для детекции вирусных патогенов, в частности короновируса. Систематический обзор Фармакология Казахстана, 2023, № 4, С. 97-106.
9. 9. Kadyrova, I., Kolesnichenko, S., Korshukov, I., Kolesnikova, Y., Barkhanskaya, V., Lavrinenko, A., Babenko, D. (2023). SG-APSIC1053: Detection of SARS-COV-2 in nasopharyngeal swags with MALDI-TOF MS and machine learning. Antimicrobial Stewardship & Healthcare Epidemiology, 3(S1), S2-S3. doi:10.1017/ash.2023.9
10. 10. Dmitriy Babenko et al Application of MALDI MS to Differentiate SARSCoV-2 and Non-SARS-CoV-2 Symptomatic Infections in the Early and Late Phases of the Pandemic// Conference Proceedings, Zurich Switzerland July 24-25, 2023.

Енгізу актілері және авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтердің енгізілуін растайтын куәлік.

Кадырова И, Колесниченко С, Коршуков И, Барханская В, Султанбекова А, Колесникова Е, Бабенко Д. Авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтердің енгізілуін растайтын куәлік № 24868 2022 жыллдың «7» сәуір айынан MALDI-MS және машиналық оқыту әдістері арқылы мұрын жағындысынан алынған материалда SARS-CoV-2 вирусын анықтаудың жедел әдісін әзірлеу

«Уақыт аралық масс-спектрометрия және машиналық оқыту әдістерін қолдана отырып, мұрын жағындысынан алынған материалда SARS-CoV-2 вирусын анықтаудың жедел әдісі» ғылыми-зерттеу жұмысының нәтижелерін ғылыми-зерттеу зертханасының әдістемелерінің тізбесіне және Қарағанды медицина университеті КЕАҚ клиникасының клиникалық практикасына енгізудің екі актісі

1. Ибраева Лязат Катаевна, жоғарысанатты терапевт- және пульмонолог дәрігері, м.ғ.д., «ҚМУ» КеАҚ профессоры h-index (по базе Scopus): 2, https://orcid.org/0000-0002-9917-0258 Scopus Author ID: 56712888900 .Researcher ID: ABZ-8951-2022
2. Молотов-Лучанский Вилен Борисович, жоғарысанатты терапевт дәрігері, м.ғ.д.,«ҚМУ» КеАҚ профессоры h-index (по базе Scopus): 3, https://orcid.org/0000-0001-8473-4375https://orcid.org/0000-0001-8473-4375, Scopus Author ID: 56612038200
3. Алина Асел Разаккызы, жоғарысанатты ревматолог дәрігері, м.ғ.к.,«ҚМУ» КеАҚпрофессоры h-index (по базе Scopus): 1, https://orcid.org/0000-0002-3229-1506, Researcher ID: ABZ -7000-2022, Scopus Author ID: 36967305200
4. Бачева Ирина Викторовна,жоғарысанатты терапевт және нефрологдәрігері, PhD, «ҚМУ» КеАҚ қауымдастырылған профессоры h-index (по базеScopus): 1,https://orcid.org/0000-0002-5576-8637, Researcher ID: AAR-4890-2020, Scopus Author ID: 56612421200
5. Рыбалкина Дина Хабибуллаевна,сәулеләк диагностикадәрігері, м.ғ.к., «ҚМУ» КеАҚ қауымдастырылған профессоры h-index (по базе Scopus): 1, https://orcid.org/0000-0002-2041-1259, Researcher ID: AFF-7942-2022, Scopus Author ID: 54890642500
6. Ныгиметова Айнаш Аманжоловна, Қарағанды Денсаулық сақтау Басқармасы «ОКА» ҚММ пульмонология бөлімінің меңгерушісі https://orcid.org/0009-0004-5985-6257
7. Базарова Назира Казыбековна, Денсаулық сақтау Басқармасы «ОКА» ҚММтерапиялық орталығыны жетекшісінің м.а.. Жоғары санатты дәрігер кардиолог, медицина ғылымдарының магистрі, «Қазақстан кардиологтар қоғамы» Қарағанды филиалының төрайымы, Қарақстан кардиологтары Ассоциациясының мүшесі https://orcid.org/0000-0003-4777-4620
8. Канеев Илья Эмилевич,«ҚМУ» КеАҚ Клиникасының рентгенолог дәрігері https://orcid.org/0000-0003-3302-1062
9. Жанабаева Айжан Сабыровна, «ҚМУ» КеАҚдәрігер пульмонолог https://orcid.org/0000-0003-4221-9492
10. Крылов Андрей Владимирович, резидент-пульмонолог (2 оқу жылы)«ҚМУ» КеАҚ https://orcid.org/0009-0002-0610-4209
11. Классен Ольга Сергеевна, докторант 1 оқу жылы, «ҚМУ»КеАҚдәрігер пульмонолог https://orcid.org/0000-0002-9267-2968
12. Аубакирова Меруерт Кайроллаевна, докторант 1 оқу жылы,«ҚМУ» КеАҚдәрігер пульмонолог https://orcid.org/0000-0003-4053-0260
13. Борчашвили Седа Абдул-Кадыровна, резидент-нефролог(2оқу жылы) «ҚМУ» КеАҚ https://orcid.org/0000-0002-8032-4819
14. Борчашвили Макка Абдул-Кадыровна, резидент-ревматолог (2 оқу жылы) «ҚМУ»КеАҚ https://orcid.org/0000-0002-6619-7788
15. Бекенова Айсулу Валерьевна, резидент-ревматолог (2 оқу жылы) «ҚМУ» КеАҚhttps://orcid.org/0000-0003-1851-3739
16. Авдиенко Ольга Вячеславовна, «ҚМУ» КеАҚ ғылми-зерттеу зертханасының кіші ғылыми қызметкері https://orcid.org/0000-0001-9122-1279

Ғылыми жетекшінің жарияланымдары (Ибраева Л.Қ.):

1. Turgunova L.G., Shalygina A.A., Ibrayeva L.K.,Turmuhambetova A.A. Metabolic syndrome as a factor affecting on intima-media thickness in patients with rheumatoid arthritis (индексцитированиябазы Scopus 1) // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences (General Medicine - 49-й процентиль), 2021, 9, pp. 411–416. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2021.5943.
2. Laryushina Y., Parakhina V., Turmukhambetova, A., Turgunova L., Ibraeva L.,Amirkhanova, D., Nildibayeva, F. The relationship between the level fabp4, risks of type 2 diabetes mellitus, and cardiovascular events (индекс цитирования базы PubMed 4) // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences (General Medicine - 49-й процентиль), 2020, 8(B), pp. 762–768. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.4678.
3. Tulegenova D.E., Ibrayeva L.K.,Rybalkina D.K., Minbayeva L.S., Bacheva I.V. Justification of the need to normalize vitamin D status for immunoprophylaxis (индексцитированиябазыРИНЦ 1) // Voprosy pitaniia (General Medicine - 50-й процентиль), 2020, 89(6), pp. 70–81. DOI: https://doi.org/10.24411/0042-8833-2020-10080.
4. Namazbaeva Z., Battakova S., Ibrayeva L., Sabirov Z. Change in metabolic and cognitive state among people of the Aral zone of ecological disaster (индекс цитирования базыScopus 1) // Israel Journal of Ecology and Evolutionthis link is disabled (Biological Sciences –40-й процентиль), 2018, 64(1-4), pp. 44–55. DOI: https://doi.org/10.1163/22244662-20181035.
5. Grebeneva O.V., Rybalkina D.H., Ibrayeva L.K., ShadetovaA.Zh., Drobchenko E.A., Aleshina N.Yu. Evaluating occupational morbidity among energy enterprise employees in industrial region of Kazakhstan // Russian Open Medical Journal (General Medicine - 35-й процентиль), 2021, 10(3), e0319. DOI: https://doi.org/10.15275/rusomj.2021.0319.

Зерттеу тобының негізгі қызметкерлерінің жарияланымдары:

1. Omertayeva D., Muravlyova L., Ponomaryova O., Molotov-Luchanskiy V., Bakirova. R.., Klyuev D., Mugazov M. The level assessment of extracellular nucleic acids in the blood of pregnant women with chronic hypertension with superimposed preeclampsia (индексцитирования базы Scopus 3) // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2020, 8(B), pp. 514–518. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.4180.
2. Molotov-Luchanskiy V., Nukhuly A., Muravlyova L., Bakirova R., Kossybayeva A., Klyuyev D., Demidchik L., Beinikova I. Neutrophil Oxidized-Modified Proteins and Neutrophil Extracellular Traps in Patients with Community-Acquired Pneumonia // Pulmonary Medicine, 2020, 2020, 4897038. DOI: https://doi.org/10.1155/2020/4897038
3. Sheryazdanova D., Laryushina Y., Vassilyeva N., Serikbaeva A., Alina A., Butyugina M., Tauesheva Z. Association between 1,5-anhydro-D-sorbitol, Insulin, and Incretins in Patients with Pre-diabetes and ST-elevation Myocardial Infarction // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2022, 10, pp. 464–469. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2022.8788.
4. Sheryazdanova D.N., Laryushina Y.M., Muravlyova L.Y., Turgunova L.G., Alina A.R., Vassilyeva N.V., Turmukhambetova A.A. Insulin resistance and contrainsular response in type 2 diabetes mellitus patients with acute coronary syndrome // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2020, 8(B), pp. 943–948. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.4674.
5. Rybalkina D.K.,Ibrayeva L.K., Salimbaeva B.M., Minbayeva L.S., Bacheva I.V.,Drobchenko Y.A., Aleshina N.Y. Assessment of medical and losses due to socially significant diseases in the East Kazakhstan Region // Przeglad epidemiologiczny, 2020, 74(3), pp. 543–549. DOI: https://doi.org/10.32394/pe.74.47.
6. Ibrayeva L.K., RybalkinaD.Kh., Zhanbasinova N.M., Drobchenko E.A. Medical and social losses from diseases of the circulatory system in industrial regions of Kazakhstan // Meditsina Truda I Promyshlennaya Ekologiya, 2019, 59(7), pp. 444–448. https://doi.org/10.31089/1026-9428-2019-59-7-444-448.
7. Bacheva I., Umbetalina N., Bregvadze-Tabagari N., Shalygina A., Baidildina B. Epidemiology, structure and algorithm of management of pregnant women with extragenital pathology of therapeutic profile (индекс цитирования базы Scopus 1) // Georgian medical news, 2017, (264), pp. 25–31. PMID: 28480844.
8. Bacheva I.V.,Umbetalina N.S., Akhmaldinova L.L. The possibilities of serum cystatine C in diagnostic of pyelonephritis in pregnant women (индекс цитирования базы Scopus 1) // Klinichescheskaya Laboratornaya Diagnostika, 2016 (11), pp. 772–776. DOI: https://doi.org/10.18821/0869-2084-2016-61-11-772-776.
9. Koichubekov B., Sorokina M., Korshukov I., Bakirova R., Bekov E.,Omarbekova N.. Psychophysiological status and life quality in individuals with metabolic syndrome living in central Kazakhstan // Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2020, 8(B), pp. 463–469. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.3729
10. Классен О.С.,Шатько В.Э., Кулымбетов А.К., Бачева И.В., Ибраева Л.К., Рыбалкина Д.Х. Течение и исходы хронической болезни почек и острого повреждения почек при COVID-19 // Материалы XXVII Всероссийской научно-практ. конф. с межд. участием. Клиническая лаборатория: вклад в борьбу с пандемией. Сборник тезисов. Москва, 2022. С. 62-63.
11. Алиякпаров М.Т., Турмухамбетова А.А., Канеев И.Э. Методы лучевой диагностики при новой короновирусной инфекции COVID-19// Медицина и экология.-2021.-№4 (101).-С.5-7
12. Байдильдина Б. Н., Тургунова Л. Г., Бачева И. В., Ахмалтдинова Л. Л., Ларюшина Е. М. Ассоциация «традиционных» факторов риска и уровня хемокина СXCL16 в развитии кардиоваскулярных событий// Медицина и экология. - 2019.-№1 (90).-С.92-98. (ККСОН в 2019 году)
13. Жанабаева А.С.,Сағади Н.М. (резиденты пульмонологи), Ибраева Л.К. (науч. рук.) и др. Повышение темпа старения, как фактор утяжеления течения COVID-19 // Мат. II Нац. конгресса с межд. участием по экологии человека, гигиене и медицине окружающей среды «Сысинские чтения – 2021», 17-19 ноября 2021 г. – Москва: ФГБУ «ЦСП» ФМБА России, 2021. С. 160-165. ISBN 978-5-9500159-4-6. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=47404489&pff=1

Жүрек жеткіліксіздігі бар және онсыз өкпенің созылмалы аурулары бар және бүйректің функционалдық жай-күйі бұзылған адамдарда клиникалық-функционалдық жай-күйінің айырмашылығын анықтау бойынша жұмыс жүргізілуде;

- тыныс алу органдарының қызметін бағалау (анамнез, физикалық тексеру деректері бойынша, тыныс алу жеткіліксіздігінің дәрежесін анықтаумен, спирометрия және капнография жүргізумен);

- жүрек-қантамыр жүйесінің қызметін бағалау (анамнез, физикалық тексеру деректері бойынша, жүрек жеткіліксіздігінің дәрежесін, жүрек ритағының өзгергіштігін, ЭКГ, ЭХОКС,);

- өкпенің құрылымдық өзгерістерінің рентгенологиялық үлгілерін бағалау;

-ДДҰ шәкілі бойынша зерттелушілердің денсаулық жағдайын (өмір сапасын) субъективті бағалау WHOQOL-bref 4 сала бойынша 26 сұрақ бойынша (физикалық және психологиялық салауаттылық; өзін-өзі қабылдау; әлеуметтік қолдау; әлеуметтік әл-ауқат);

- зәр шығару жүйесі органдарының қызметін бағалау (анамнез, физикалық тексеру деректері бойынша, бүйрек жеткіліксіздігінің дәрежесін анықтай отырып);

-эндотелий дисфункциясының(эндотелин-1, PAI-1), фиброздың(галектин-3) және жүрек жеткіліксіздігінің (BNP, MR-proANP, hsTnT)маркерлерін анықтау (60 пациент тексерілді, жұмыс жалғасуда).Жүрек жеткіліксіздігінің болуына/болмауына, эндотелий дисфункциясының, фиброздың, жүрек жеткіліксіздігінің маркерлерінің өзгеруімен бүйректің функционалдық жай-күйінің бұзылуының болуына/болмауына байланысты клиникалық-функционалдық өзгерістерді бөліп көрсете отырып, әдеби шолуды қалыптастыру үшін WebofScience, Scopus, Pubmed базалары бойынша әдебиеттерді іздеу жүргізілді

Қолдану саласы: медициналық ұйымдар, медициналық білім беру ұйымдары. Күтілетін нәтижелердің ғылым мен технологияның негізгі ғылыми бағыты мен сабақтас салаларының дамуына әсері: жобаның мақсатына қол жеткізу пульмо-кардио-ориалды континуум шеңберінде тамырлы дисфункциялардың даму патогенезінің негізгі механизмдерін түсінуді қалыптастыруға мүмкіндік береді, бұл орган зақымдануларының ерте диагностикасын және оларды түзетуді жақсарта алады. Алынған ғылыми нәтижелердің қолданылуы және (немесе) коммерцияландыру мүмкіндігі: MR-proANP, hsTnT маркерлерінің көмегімен жүрек жеткіліксіздігінің "сұр" аймағында ерте диагностика; жүрек-қан тамырлары асқынуларының ауыртпалығын азайту үшін оңалту шараларының негізін қалауы мүмкін.оба нәтижелерінің әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, ғылыми-техникалық, мультипликативтік және (немесе) өзге де әсері, оның ішінде ел өңірлерінде бар проблемаларды шешу бойынша: пульмо-кардио-ориалды континуум шеңберінде орган дисфункцияларын қалыптастырудың патогенетикалық тетіктерін жетілдіру мыналарды азайту үшін қолайсыз нәтижелердің дамуын болғызбау жөніндегі шешімдерді тиімді іздеуге мүмкіндік беруі мүмкін аурушаңдықтан әлеуметтік-экономикалық ауыртпалық

1. Тургунов Е.М. – медицина ғылымдарының докторы, КеАҚ «ҚМУ» Ғылыми-клиникалық жұмыс жөніндегі проректор; ResearcherID R-2915-2016, Scopus Author ID - 57215313148, https://orcid.org/0000-0002-6486-3847
2. Шакеев К.Т. - а.ғ. к., КеАҚ «ҚМУ» хирургиялық аурулар кафедрасының профессоры; Scopus Author ID- 56801885500 https://orcid.org/0000-0002-7802-14644
3. Кадырова И.А. – ғ. к., PhD,«ҚМУ» КеАҚ ҒЗЗ ӨтҒИ қызметкеры, Scopus Author ID –56297966100, https://orcid.org/0000-0001-7173-3138
4. Авдиенко О.В. – КеАҚ «ҚМУ» ҒЗЗ ӨтҒИ к.ғ.к; Scopus Author ID – 57221804349, https://orcid.org/0000-0001-9122-1279
5. Матюшко Д.Н. – ғ. к., PhD, ҚОДСБ қатысты ШЖҚ КМК "Қарағанды қ. №1 көпбейінді ауруханасының" хирургиялық қызметінің жетекшісі; ResearcherID: AFX-9845-2022, Scopus Author ID- 57193721109, https://orcid.org/0000-0002-7884-0507
6. Мугазов М.М.- н.с., PhD, «ҚМУ» КеАҚ Жедел медициналық көмек, анестезиология және реаниматология кафедрасының асс. профессоры; ResearcherID: ADC-0851-2022, Scopus Author ID – 57209321668, https://orcid.org/0000-0002-7739-8999
7. Жумакаев А.М. – ғ. к., магистр, ҚОДСБ қатысты ШЖҚ КМК "Қарағанды қаласының №3 көпсалалы ауруханасы" (онкологиялық орталық) абдоминалды хирургия бөлімшесінің меңгерушісі;
8. Огизбаева А.В. – ғ. к., PhD, «ҚМУ»КеАҚ Жедел медициналық көмек, анестезиология және реаниматология кафедрасының асс. профессоры, ResearcherID:ABX-6274-2022, Scopus Author ID - 57331445400, https://orcid.org/0000-0003-1006-1870

Зерттелетін науқастың қан сарысуында ИФА әдісімен LBP, sCD14-ST бактериялық транслокациялық маркерлерді анықтауға иммунологиялық зерттеулер және мезентериялық лимфа түйіндерінде бактериялық транслокацияны анықтауға арналған молекулалықгенетикалық зерттеулер жүргізілді. Нәтижелері бойынша алдын ала статистикалық және кешкн талдау жүргізілді.

Scopus дерекқорында CiteScore пайыздық көрсеткіші кемінде 35 болатын рецензияланған ғылыми журналда 3 мақала жарияланды..

ҒССҚЕК ұсынған рецензияланған отандық журналда 1 мақала жарияланды - Journal of Clinical Medicine of Kazakhstan.

Авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы 3 куәліктер алынды.

Жүргізілген жұмыс бойынша халықаралық және республикалық конференцияларда 7 баяндама жасалды.

Әлеуетті пайдаланушыларға арналған аппарат. Алынған ғылыми нәтижелердің қолданылуы: биомаркер детекциясының ұсынылған әдістері бактериялық транлокацияны зерттеуде зерттеуді жалғастыруға мүмкіндік береді. Диагностиканың бірқатар әдістері тәжірибеліқ денсаулық сақтауда қолданылуы мүмкін. Ұжымдық пайдалану зертханасының имиджін арттыру инвестицияларды тартуға және Қазақстанның ғылыми ұжымдары мен шетелдік әріптестердің зерттеулер жүргізуіне ықпал ететін болады. Зерттеудің қазіргі заманғы жоғары технологиялық әдістерін игеруді оқыту платформасын (мастер-кластар, біліктілікті арттыру, жұмыс орнында мамандандыру және т. б.) құру түрінде коммерцияландыру перспективасын жасайды.

Нәтижелердің мақсатты тұтынушылары: ғылыми қызметкерлер, дәрігерлер; бактериялық транслокация асқынулары бар пациенттер

Жоба аясында ғылыми жарияланымдар:

2021 жылға:

1. Огизбаева А.В., Савазова К.С., Шакеев К.Т., Тургунов Е.М. Динамика пресепсина (sCD14) у оперированных пациентов с колоректальным раком // VІІ Конгресс хирургов Казахстана с международным участием «ХИРУРГИЯ: ВЧЕРА, СЕГОДНЯ, ЗАВТРА» посвященного 75-летию со дня основания национального научного центра хирургии им. А.Н. Сызганова / г. Алматы (30 сентября - 1 октября 2021 г.) / Вестник хирургии Казахстана. – 2021. - Спец. выпуск №1. - С. 176-177.
2. Шакеев К.Т., Кабилдина Н.А., Огизбаева А.В., Тургунов Е.М., Жумакаев А.М., Елубайулы А.Е., Муратулы А.М. Динамика липополисахарид-связывающего белка (LBP) у оперированных пациентов с колоректальным раком // Сборник тезисов VIII Съезда онкологов и радиологов Казахстана с международным участием / г. Туркестан, (14-16 октября 2021г.). / Онкология и радиология Казахстана. – Спец. выпуск. – 2021. - С. 108

2022 жылға:

3. Alina Ogizbayeva, Yermek Turgunov, Irina Kadyrova, Kayrat Shakeyev, Svetlana Kolesnichenko, Miras Mugazov, Ilshat Moldozhanov. The 16s ribosomal ribonucleic acid microorganisms’ detection in mesenteric lymph nodes by a polymerase chain reaction in view of colorectal cancer // Journal of clinical medicine of Kazakhstan. – 2022. – V.19(2). – P.38-42. DOI: https://doi.org/10.23950/jcmk/11937 Журнал 2021 жылдан бастап БҒСCҚК енгізілген, БҒСCҚК 03.02.2021 жылғы №190 шешімімен
4. Kayrat Shakeyev, Yermek Turgunov, Alina Ogizbayeva, Olga Avdiyenko, Miras Mugazov, Sofiko Grigolashvili, Ilya Azizov. Presepsin (sCD14-ST) as a risk factor for the development of infectious and inflammatory complications in operated colorectal cancer patients // Annals of Coloproctology. – 2022. – V.38(6). – P.442-448. DOI: https://doi.org/10.3393/ac.2022.00115.0016 ISSN:2287-9714, 2023 жылға Scopus – Q2, 64%/li>
5. Огизбаева А.В., Кадырова И.А., Тургунов Е.М., Шакеев К.Т., Колесниченко С.И., Мугазов М.М. Количественное определение микроорганизмов в мезентериальных лимфатических узлах при колоректальном раке методом полимеразной цепной реакции. Авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы 2022 жылғы 10 қаңтардағы № 22807 куәлік.
6. Огизбаева А.В., Тургунов Е.М., Авдиенко О.В., Мугазов М.М., Асамиданова С.Г., Комаров Т.В. Методика расчета риска развития неблагоприятных исходов оперативного вмешательства у пациентов с колоректальным раком. Авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы 2022 жылғы 11 қазандағы № 29343 куәлік.
7. Alina Ogizbayeva, Yermek Turgunov, Olga Avdiyenko, Kayrat Shakeyev, Miras Mugazov. sCD14-ST (presepsin) as a risk factor for the development of post-operative infection complications in colorectal cancer patients // 32nd European Congress of Clinical Microbiology & Infectious Diseases. - Poster Session PS056 - 8c. Surgical site infection. - Presentation Number: P1686. – Abstract Number: 00482. - Lisbon, Portugal, 23 – 26 April 2022.
8. Alina Ogizbayeva, Yermek Turgunov, Miras Mugazov, Iliya Azizov. Lipopolysaccharidebinding protein as a risk factor for development of infectious complications in operated colorectal cancer patients // International Surgical Week ISW 2022. - Vienna, Austria, 15-18 August 2022. -Abstract Volume ISW 2022. - Number: PE087.
9. Огизбаева А.В., Кадырова И.А., Тургунов Е.М., Шакеев К.Т., Мугазов М.М. Количественное определение ДНК бактерий в мезентериальных лимфатических узлах при колоректальном раке методом полимеразной цепной реакции // IІІ Съезд хирургов Казахстана с международным участием «Актуальные вопросы хирургии и трансплантологии» / г. Алматы (2-3 сентября 2022 г.) / Вестник хирургии Казахстана. –2022. - Спец. выпуск №1. - С. 185-186.

2023 жылға:

10. Turgunov Ye., Ogizbayeva A., Avdiyenko O., Mugazov M., Shakeyev K., Komarov T., Asamidanova S. The sCD14-ST predictive value in the development of adverse outcomes in operated colorectal cancer patients (diagnostic study) // Annals of Medicine and Surgery. – 2023. – V.85. – P.796–801. DOI: http://dx.doi.org/10.1097/MS9.0000000000000426 E-ISSN:2049-0801, 2023 жылға Scopus– Q3, 45%.
11. Ye. Turgunov, A. Ogizbayeva, K. Shakeyev, M. Mugazov, L. Akhmaltdinova, Sh. Nuraly, V. Rudolf. The Dynamics of the Lipopolysaccharide-Binding Protein (LBP) Level in Assessing the Risk of Adverse Outcomes in Operated Colorectal Cancer Patients // Asian Journal of Surgery. –2023. – https://doi.org/10.1016/j.asjsur.2023.08.101 https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85169506634&origin=resultslist&sort=plf-f ISSN:1015-9584E-ISSN:0219-3108, 2023 жылға Scopus– Q2, 74%.
12. Огизбаева А.В., Тургунов Е.М. Маркеры бактериальной транслокации в прогнозировании исходов хирургии колоректального рака и острой кишечной непроходимости. Монография / ТОО «Типография АРКО», Караганда, 2023 – 149с. («ҚМУ» КЕАҚ Сенаты бекіткен және басып шығаруға рұқсат берген, 2023 жылғы 25 мамырдағы № 9 отырыс хаттамасы.).
13. Огизбаева А.В., Тургунов Е.М. Прогностическая значимость sCD14-ST в развитии неблагоприятных исходов у пациентов, оперированных по поводу колоректального рака // Международная научно-практической конференция «Медицина завтрашнего дня: научное наследие академика М.А. Алиева», посвященной 90-летию академика М.А. Алиева и 30-летию Казахстанско-Российского медицинского университета/ г. Алматы (19 июня 2023 г.). – секция «Хирургия и Стоматология».
14. Alina Ogizbayeva, Yermek Turgunov, Kayrat Shakeyev, Miras Mugazov, Lyudmila Akhmaltdinova. Lipopolysaccharide-Binding Protein in Assessing the Risk of Adverse Outcomes in Operated Colorectal Cancer Patients // The 56th European Society for Surgical Research congress / Lille, France ( 29-30 June, 2023). – section «Colorectal Surgery».

1. Миндубаева Ф.А. – жобаның ғылыми жетекшісі, медицина ғылымдарының докторы, «ҚМУ» КеАҚ физиология кафедрасының профессоры Хирш индексі: Scopus –3 1736 Researcher ID Web of Science 34733757/li>
2. Тукбекова Б.Т. - медицина ғылымдарының докторы, профессор, «ҚМУ» КеАҚ педиатрия және неонатология кафедрасының меңгерушісі.Хирш индексі – 1 ORCID ID 0000-0002-9115-8510
3. Ахмалтдинова Л.Л - медицина ғылымдарының кандидаты, «ҚМУ» КеАҚ Өмір туралы ғылымдар институты Хирш индексі: Scopus – 3 Author ID в Scopus 56285614700 ORCID ID 0000-0001-5602-6136 Researcher ID in Publons B-8152-2018
4. Жанат Болатбекұлы - медицина ғылымдарының кандидаты, «Қарағанды қаласының №2 көп бейінді ауруханасы» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының балалар кардиохирургиясы бөлімінің меңгерушісі
5. Салихова Е.Ю. - медицина ғылымдарының кандидаты, «ҚМУ» КеАҚ физиология кафедрасының қауымдастырылған профессоры Хирш индексі: Scopus – 1 Scopus Author ID: 57214714647 ORCID ID 0000-0001-8692-2425
6. Ниязова Ю.И. - «ҚМУ» КеАҚ физиология кафедрасының қауымдастырылған профессоры Хирш индексі: Scopus – 1 Scopus Author ID: 57191076751 ORCID ID 0000-0002-6609-3305
7. Ахметова М.Ж. - «ҚМУ» КеАҚ физиология кафедрасының қауымдастырылған профессоры ORCID ID 0000-0001-8357-3602
8. Оспанова М.Д. - «ҚМУ» КеАҚ 3 курс докторанты ORCID ID 0000-0002-5247-3921
9. Авдиенко О.В. - «ҚМУ» КеАҚ Өмір туралы ғылымдар институты ғылыми-зерттеу зертханасының кіші ғылыми қызметкері.Хирш индексі: Scopus – 1 ORCID ID 0000-0001-9122-1279
10. Акжанов Г.А. – кіші ғылыми қызметкері, «Қарағанды қаласының №2 көп бейінді ауруханасы» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының балалар кардиохирургиясы бөлімінің стажер дәрігері.ORCID ID 0000-0001-9352-8725

Жүректің туа біткен ақаулары ӨАГ-мен асқынған балалардағы серотонин жүйесінің параметрлері хирургиялық түзетуге дейін және одан кейін зерттелді: қандағы тромбоциттер саны және олардың сипаттамалары (орташа тромбоциттер көлемі, тромбоциттер көлемі бойынша вариация коэффициенті, тромбокрит), қан плазмасындағы және тромбоциттердегі серотониннің концентрациясы, қан плазмасындағы, несептегі және тромбоциттердегі серотонин метаболиті 5-гидроксииндолесірке қышқылы (5-ГИСҚ); тромбоциттердегі серотонинді тасымалдаушы SERT және тромбоциттердегі серотонинге арналған 5-HT2A рецепторларының деңгейі. Алынған мәліметтерге статистикалық талдау жүргізілді. Тромбоциттердегі серотонин концентрациясы ӨАГ бар балаларда бақылау тобымен салыстырғанда үш есе жоғары болды. Ауыр ӨАГ бар емделушілерде хирургиялық емнен кейін серотонин концентрациясы 20%-ға төмендеді, бұл ӨАГ дамуындағы және өкпе тамырларын қайта құрудағы серотониннің рөлін көрсетеді. 5-гидроксиндоласірке қышқылына (5-ГИСҚ) зәр анализі ТБЖА бар науқастарда 20 есе жоғарылағанын көрсетті, ол хирургиялық емнен кейін төмендеді. Регрессиялық талдау плазмадағы 5-ГИСҚ деңгейлері мен болжамды орташа өкпе артериялық қысымы арасындағы маңызды корреляцияны анықтады. Зерттеу серотонин тасымалдаушысының (SERT) жүрек-қан тамырлары аурулары бар балалардың тромбоциттерінде айтарлықтай жоғарылағанын және хирургиялық түзетуден кейін төмендегенін көрсетті. Корреляциялық талдау тромбоциттердегі SERT, 5-HT2A және 5-ГИСҚ деңгейлері арасындағы маңызды қатынастарды анықтады, бұл ӨАГ дамуына серотонин жүйесінің қатысуын көрсетеді. Алынған нәтижелер негізінде

Жоба жетекшісі Миндубаева Ф.А. И.П. Павлов атындағы физиологиялық қоғамының XXIV съезінде (11-15 қыркүйек, 2023 ж., Санкт-Петербург) «Ерте постнатальды онтогенездегі мембраналық серотонин тасымалдаушысының белсенділігіне онтогенездің эмбриондық кезеңіндегі артық серотониннің әсері» тақырыбындағы баяндамасымен қатысты.

Жоба жетекшісі Миндубаева Ф.А. және докторант Оспанова М.Д. 34-ші Еуропалық педиатрия конференциясына (Цюрих, Швейцария, 2023 жылғы 9-10 қазан) «Туа біткен жүрек ақаулары бар балалардағы серотонин метаболизмін зерттеу» баяндамасымен қатысты

Мақсатты тұтынушылар – бірінші кезекте туа біткен жүрек ақауы бар балалардың атааналары, олар осы технологияны қолданудың бастапқы пилоттық кезеңінде жеке клиникалық-диагностикалық орталықтар арқылы тексеру жүргізуге дайын болады. Диагностиканың ұсынылған әдісі мектеп жасына дейінгі балаларды тексеру стандартына енгізіліп, клиникалық-диагностикалық орталықтарда керекті болады

Жоба аясындағы ғылыми жарияланымдар:

1. Bilalova D., Mindubaуeva F., Nigmatullina R., Salikhova Y. Monocrotaline model of pulmonary hypertension in immature rats from the perspective of serotonergic regulation // Research Journal of Pharmacy and Technology. – 2023. - Vol: 16, Issue: 9 (Q2, процентиль 56).
2. Akhmetova M., Nigmatullina R., Mindubayeva F., Tykezhanova G., Niyazova Y., Lepesbayeva G. Features of the effect of serotonin on the inotropic function of the right ventricular myocardium in the early postnatal period in infant rats with altered serotonin levels during their embryogenesis // Research Journal of Pharmacy and Technology - 2022. - Vol. 15, N 1. – P.122-126. DOI: 10.52711/0974-360X.2022.00020
3. Akhmetova M., Nigmatullina R., Mindubayeva F., Tykezhanova G. The effect of adrenaline on the contractility of the right ventricular myocardium in rat pups with altered serotonin concentration in ontogenesis // RJPT. - India, 2022. - №15 (5) – P. 1-7. DOI: 10.52711/0974-360X.2022.00333
4. Миндубаева Ф.А., Ниязова Ю.И. Оспанова М.Д, Нигматуллина Р.Р. Туа біткен жүрек ақаулары бар балаларда өкпелік артериялық гипертензияның дамуындағы серотонин алмасуын зерттеу // «Өкпе гипертензиясы - 2022» X мерейтойлық конгресінің материалдарында жарияланған тезистер: Ресей, Мәскеу, 5-6 желтоқсан 2022 ж.
5. Миндубаева Ф.А., Нигматуллина Р.Р., Оспанова М.Д., Ахметова М.Ж., Ниязова Ю.И., , Галембикова А.Р. Онтогенездің эмбрионалдық кезеңінде артық серотониннің ерте постнатальді онтогенездегі мембраналық серотонин тасымалдаушысының белсенділігіне әсері. // И.П. Павлов атындағы физиологиялық қоғамының XXIV съезінің материалдарындағы тезистер: Ресей, Санкт-Петербург, 11-15 қыркүйек 2023 .
6. Mindubaуeva F.A., Ospanova M.D., Akhmaltdinova L.L., Bolatbekuly Zh. Study of serotonin metabolism in children with congenital heart defects // 34th European Pediatrics Conference: Zurich, Switzerland, 9-10 октября 2023.
7. Оспанова М.Д., Миндубаева Ф.А., Садыкова Д.И. Өкпенің артериялық гипертензиясының дамуына серотонин жүйесінің қатысуы // Ғылым және денсаулық сақтау. – 2023. - No5 (Т.25). Басылымға қабылданды